Archeologie
De provincie beheert de Noord-Hollandse archeologische collectie. Deze collectie is toegankelijk voor wetenschap en publiek in Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum. In het museum zijn vaste en wisselende tentoonstellingen, het archeologisch depot en de documentencollectie. Daarnaast inspireert de provincie gemeenten over archeologische waarden.
De provincie is op basis van de Erfgoedwet eigenaar van de Noord-Hollandse archeologische collecties. Voor het duurzaam behoud van de collectie heeft de provincie de beschikking over het archeologisch depot voor bodemvondsten in Huis van Hilde in Castricum. De gemeenten Alkmaar, Amsterdam, Haarlem, Hoorn en Zaanstad onderhouden een eigen archeologisch depot. Het publiek maakt kennis met de collectie in het publieksgedeelte van Archeologiemuseum Huis van Hilde.
De provincie zet zich in om archeologische vindplaatsen in stand te houden en te benutten bij ruimtelijke inpassingen in het landschap. Dit doet zij via de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie. Ook is de provincie verantwoordelijk voor het doen van onderzoek naar archeologische waarden en vondsten die toevallig in de Noord-Hollandse bodem worden aangetroffen. Ook als deze niet eerder bij verplichte archeologische onderzoeken aan het licht zijn gekomen.
Archeologiemuseum Huis van Hilde
De provincie heeft ervoor gekozen haar wettelijke taak tot het toegankelijk maken van de archeologische collectie breed in te vullen. Dit doet zij in Huis van Hilde. Huis van Hilde is een museum waar bezoekers op vertoon van de Museumkaart gratis naar binnen mogen. Door het museum is het Noord-Hollands archeologisch erfgoed laagdrempelig en voor een breed publiek beschikbaar. De bezoeker vindt in Archeologiemuseum Huis van Hilde:
- Een permanente tentoonstelling over de archeologie van Noord-Holland. Bijna 20 gereconstrueerde mensfiguren en ruim 1.000 vondsten uit de prehistorie, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe tijd tonen de archeologische rijkdom van de provincie
- Een educatief programma voor primair en voortgezet onderwijs, ondersteund door enthousiaste vrijwilligers
- Het ArcheoLab en een ArcheoHotspot waar kinderen archeologische vondsten kunnen aanraken en van dichtbij kunnen onderzoeken
- Wisselende tentoonstellingen over archeologische, culturele en landschappelijke onderwerpen
- Publieksbrochures, publieksboeken en (online)informatie over archeologie in de provincie
- Activiteiten en workshops die de bezoeker de archeologie en geschiedenis van Noord-Holland laten ervaren
- Een museumcafé, museumwinkel, vergaderruimtes en een VVV-informatiepunt
Provincie inspireert gemeenten
Gemeenten mogen het archeologiebeleid binnen wettelijke kaders vormgeven. Zij moeten bij ruimtelijke plannen voldoende rekening houden met bekende en te verwachten archeologische waarden. De provincie stimuleert en inspireert gemeenten over archeologisch erfgoed, in het bijzonder over de 10 archeologiegebieden die door de provincie zijn aangewezen. Dit zijn gebieden die een bovenregionale archeologische waarde vertegenwoordigen. Archeologische waarden kunnen een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit. Het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland ondersteunt gemeenten op het gebied van ruimtelijke ordening en archeologie. Onder andere door kennisbijeenkomsten en het verzorgen van basisdocumenten en archeologische glossy’s over de archeologiegebieden.
Provinciaal archeologisch depot
De provincie registreert en bewaart alle bodemvondsten in het archeologisch depot in Huis van Hilde. Daar is zo'n 6 kilometer plankruimte beschikbaar met in totaal meer dan 2 miljoen bodemvondsten uit de gehele provincie. De collecties zijn divers: van ongeveer 30.000 jaar oude botten van dieren uit de Noordzee tot vondsten uit de Tweede Wereldoorlog. Ook is een uitgebreide (digitale) documentencollectie beschikbaar. Iedereen kan de collectie van het archeologisch depot digitaal raadplegen. Maak voor fysiek bezoek vooraf een afspraak. Hebt u zelf een archeologische vondst gedaan? In dit protocol vondstmeldingen leest u wat u ermee kan en moet doen.
Archeologische publicaties
Om de provinciale collectie breed toegankelijk te maken voor wetenschap en publiek verschijnt jaarlijks de archeologische kroniek van Noord-Holland waarin archeologische ontdekkingen en bijzondere opgravingen centraal staan en een aantal andere wetenswaardigheden uit dat jaar worden beschreven. Daarnaast verschijnen in een reeks archeologische publicaties regelmatig nieuwe uitgaven over archeologische opgravingen en onderzoek. Deze uitgaven lopen uiteen van rijk geïllustreerde publieksbrochures en publieksboeken tot basisrapportages van oud en recent archeologisch onderzoek. Met de online ‘Canon van de Noord-Hollandse archeologie’ geeft Huis van Hilde docenten in het primair en voortgezet onderwijs informatie over archeologie en geschiedenis in Noord-Holland.
Bekijk de aftermovie van Hildes verjaardag 2023 - Stap in de Steentijd.
