Weblog Jeroen Olthof: “Er is geen weg meer terug voor Tata Steel”

Gedeputeerde Jeroen Olthof gaat in zijn nieuwe weblog in op de belangrijkste ontwikkelingen in de route naar een gezondere leefomgeving en een duurzame staalindustrie in de IJmond-regio.

Toen ik 2,5 jaar geleden begon als gedeputeerde, was er in de omgeving van IJmond weinig vertrouwen in Tata Steel en de overheid. De mensen maakten zich grote zorgen over hun gezondheid en er lag een enorme klimaat- en milieuopgave. Nog steeds is het vertrouwen broos, dat begrijp ik heel goed. Vertrouwen moet je verdienen en dat kost tijd. Alleen door volledig objectieve en transparante communicatie kunnen we het vertrouwen van de omgeving herstellen. Dat gaat gelukkig steeds beter. Onze relatie met de omgeving is goed. We zijn nog steeds met elkaar in gesprek en hebben elkaar nodig om meters te blijven maken.

Grootste winst

We boeken ook vooruitgang. Milieuvergunningen zijn aangescherpt en er wordt vaker gehandhaafd door de omgevingsdiensten. Misschien wel de grootste winst kwam in september 2021, toen ook Tata Steel de duurzame handschoen oppakte. Met het programma Roadmap+ investeert het bedrijf komende jaren meer dan € 300 miljoen in het terugdringen van de geluids-, geur- en stofoverlast in de omgeving. En ze bouwen een hele nieuwe fabriek waarmee ze over een aantal jaren staal gaan produceren op basis van waterstof. Dat betekent straks geen kolen meer en veel minder uitstoot van stikstof, CO2 en fijnstof. Kortom: een veel schonere en gezondere leefomgeving in de IJmond.

Omslag

De afgelopen maanden is er sprake van een omslag: bij Tata Steel, in de samenleving en de politiek. Waar de provincie voorheen aan de kantlijn stond, hebben we nu een belangrijke plek aan de gesprekstafels. Samen met het Rijk en Tata Steel kijken we naar nadere afspraken en ambities voor groen staal en een schone, gezonde leefomgeving. Daarnaast is de natuurvergunning, die in 2016 aan Tata Steel is verleend, aangescherpt. Tata Steel heeft daarmee minder ruimte om stikstof uit te stoten. Die ruimte komt ten gunste van de natuur. Ook hebben we tijdelijk wat stikstofruimte gereserveerd, met de nadruk op ‘tijdelijk’. Dit is nodig voor de bouw van de nieuwe, schone fabriek op het Tata-terrein en het tegelijkertijd (proef)draaien van de oude en nieuwe fabriek. Met het slopen van de kooksfabriek 2 en de huidige hoogovens verdwijnen straks de grootste bronnen van PAK’s, CO2, stikstof en lood. Dat is uiteindelijk het beste voor het klimaat, het milieu, Tata Steel en vooral de gezondheid van omwonenden.

Dilemma

Een halfjaar geleden verscheen het RIVM-onderzoek naar de herkomst van neergedaald stof en stoffen in de lucht in de IJmondregio. Daarin werd duidelijk dat er een groot verschil was tussen gemeten waardes in het luchtmeetnet en wat er op basis van berekeningen met onder meer de milieujaarverslagen van Tata Steel werd verwacht. Naar aanleiding van dit rapport zijn er 2 expertmeetings georganiseerd met Tata Steel, de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), het RIVM, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de provincie. Uit deze gesprekken blijkt dat de gegevens die zijn gebruikt voor het berekenen van de uitstoot, niet geschikt waren voor dit soort rekenmodellen. Om dit in de toekomst te voorkomen maken we duidelijke afspraken met Tata om nauwkeuriger gegevens in hun milieujaarverslag op te nemen dan ze wettelijk moeten.

Tata Steel neemt voortdurend maatregelen om aan de landelijke milieuwetgeving te voldoen. Tegelijkertijd staat in een RIVM-rapport dat neergedaalde stoffen ongewenst zijn voor de gezondheid van kinderen. Dat zorgt voor een lastig dilemma. Wij als overheid moeten niet alleen zorgen dat Tata Steel voldoet aan de regels. De gezondheid van mensen moet een veel belangrijkere plek krijgen in de wet- en regelgeving. Daarover ben ik in gesprek met het Rijk. 

Blauwe ogen

Ik heb vertrouwen in de directie van Tata Steel. Ze willen veranderen en investeren in duurzaam staal en een gezonde leefomgeving. Dit vertrouwen is echter niet gebaseerd op hun blauwe ogen. De inwoners van de IJmond verdienen een helder toekomstperspectief met duidelijke, harde afspraken. Staat de nieuwe fabriek er in 2028 of in 2030? Hoe lang blijven de oude en nieuwe fabriek straks naast elkaar draaien? En hoe zit het vergunningentraject eruit? Achter de schermen wordt daar ontzettend hard aan gewerkt. Tata Steel is bijvoorbeeld bezig met het uitwerken van de specificaties van de nieuwe fabriek. En wij hebben als provincie een tijdspad opgesteld voor het afgeven van vergunningen. Uiteindelijk moeten deze acties leiden tot duidelijke maatwerkafspraken, vastgelegd in een uitvoeringsagenda met harde deadlines. Het is mijn ambitie dat deze afspraken er voor het einde van het jaar liggen.

Op deze manier zetten we samen de eerste stappen naar een duurzame staalproductie en een gezondere leefomgeving. Er is geen weg meer terug. Het productieproces van Tata Steel moet schoner, groener en gezonder. Alleen dan is er een toekomst voor het bedrijf in de IJmond.

Lees ook het artikel in &Holland - De hobbelige weg naar duurzaam staal