Vergunning, toezicht en handhaving (VTH)

Tata Steel heeft een vergunning en moet zich daaraan houden. Daar wordt met toezicht intensief op gecontroleerd en zo nodig op gehandhaafd. De provincie Noord-Holland is bevoegd gezag voor het verlenen van de vergunning, het houden van toezicht daarop en het handhaven van de voorschriften die in de vergunning staan.

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) voert deze werkzaamheden uit binnen de wettelijke kaders van Europese en landelijke wet- en regelgeving in opdracht en mandaat van de provincie Noord-Holland. 

De wet geeft de provincie en de OD NZKG mogelijkheden om bepaalde maatregelen en acties zo nodig af te dwingen. Bijvoorbeeld door zelf een vergunning aan te passen (in plaats van op basis van een aanvraag) of door handhavingsinstrumenten in te zetten, bijvoorbeeld een last onder dwangsom (een boete). 

De vergunningen

De vergunningen van Tata Steel aanscherpen binnen bestaande wet- en regelgeving 

De vergunningen van Tata Steel worden voortdurend geactualiseerd en waar mogelijk aangescherpt. De focus ligt op alle milieu- en veiligheidsaspecten en in het bijzonder op de uitstoot naar de lucht. Het doel is om de negatieve effecten van Tata Steel op de gezondheid en veiligheid in de leefomgeving van de IJmond zoveel mogelijk te verminderen. Vergunningen zijn de afgelopen jaren op verschillende punten aangescherpt. Belangrijke voorbeelden zijn:

• Vastleggen van scherpe emissiegrenswaarden in maatwerkvoorschriften, maatregelen ter reductie van de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). De OD NZKG legt maatregelen vermijdings- en reductieprogramma ZZS Tata Steel vast.
• Met het geurbesluit pakt de OD NZKG de geuroverlast van Tata Steel aan.
• Hoogoven 7, NOx reductie implementatie van Best Beschikbare Technieken (BBT) 
• Kooksfabriek 2, reductie deuremissie.

Reguliere uitvoering VTH-taken Tata Steel 

De verantwoordelijkheid om te voldoen aan geldende wet- en regelgeving ligt in eerste instantie bij Tata Steel zelf. Een vergunning begint bijvoorbeeld bij een goede vergunningaanvraag. De totale vergunning van Tata Steel bestaat uit een basisvergunning met daarbij een groot aantal deelvergunningen. Tata Steel, bestaande uit circa 18 verschillende werkeenheden, dient met enige regelmaat aanvragen in voor wijzigingen op de vergunning. Het actueel houden van de vergunningen aan de gewijzigde regelgeving, zoals de gewijzigde Best Beschikbare Technieken (BBT), is een continu proces. Ook valt Tata Steel voor een deel van de emissies en activiteiten onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit. Als op basis van het Activiteitenbesluit gebruik gemaakt is van de mogelijkheid om maatwerk te stellen ligt dit vast in een maatwerkbesluit.

Toezicht en handhaving

De OD NZKG heeft voor de versterking van de VTH-taken een uitvoeringsprogramma opgesteld. Een onderdeel van dit Uitvoeringsprogramma VTH Tata Steel 2020 - 2022 is het intensiveren van de VTH-taken rond Tata Steel. Dit is bedoeld om te controleren of Tata Steel zich houdt aan de vergunning. Als dit niet het geval blijkt, volgt handhaving. De OD NZKG zet extra toezicht en handhaving in voor Tata Steel. De extra inzet bestaat uit: 

• Extra toezicht op de fabrieken van Tata Steel die de meeste invloed op de gezondheid en veiligheid hebben: De komende jaren houdt de OD NZKG extra toezicht met extra inspecteurs. Waar nodig volgt handhaving. Een voorbeeld is het geïntensiveerde toezicht op geur van de Kooksfabrieken in 2021.
• Toezicht dichter bij Tata Steel: De OD NZKG wil dat hun toezichthouders letterlijk dichterbij Tata Steel zitten. Daarom opende zij een loket in Wijk aan Zee. Hiermee kan de OD NZKG beter toezicht houden en sneller reageren op klachten. 
• Innovatie en versterken van het toezichtinstrumentarium: De OD NZKG onderzoekt welke vernieuwende manieren voor toezicht er zijn en of die bij Tata Steel toegepast kunnen worden. Voorbeelden zijn diepere data-analyses om gericht toezicht op te baseren en onderzoeken onder welke (juridische) voorwaarden vormen van cameratoezicht mogelijk zijn.

Toezicht op door Tata Steel aangeleverde emissiegegevens

In Nederland moet een bedrijf voor een belangrijk deel zelf de uitstoot monitoren. De monitoringsverplichting bestaat uit metingen aan bijvoorbeeld een schoorsteen, de frequentie van de monitoring, de te hanteren meetnorm en het feit dat meting uitgevoerd moet worden door een geaccrediteerd meetbureau volgt uit landelijke regelgeving het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling. In de vergunning staan emissie-eisen waar Tata Steel aan moet voldoen. De OD NZKG controleert de meetrapporten van de geaccrediteerde meetbureaus (bijvoorbeeld kloppen de getallen en berekeningen, zijn de metingen uitgevoerd onder representatieve bedrijfsomstandigheden). Ook wonen emissiespecialisten van de OD NZKG  een paar keer per jaar de metingen bij om erop toe te zien dat deze op juiste wijze worden gedaan. Wanneer er aanleiding voor is worden aanvullende metingen uitgevoerd in opdracht van de OD NZKG. Er is bijvoorbeeld een onderzoek geweest naar geur. De OD NZKG houdt op deze manier toezicht op de emissies van Tata Steel bij de bron.

Meer beleid en inzet voor een gezondere leefomgeving 

Uitvoeren maatregelen Roadmap Plus van Tata Steel

De provincie streeft naar een zo spoedig mogelijke vermindering van uitstoot van stoffen. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de inzet van de huidige wettelijke en juridische mogelijkheden.

Tata Steel heeft zelf een aantal maatregelen in haar Roadmap Plus opgenomen, die het bedrijf wil uitvoeren. Niet alle maatregelen van de Roadmap Plus kunnen door de provincie juridisch worden afgedwongen. Veel van deze maatregelen zijn ook opgenomen in het vermijdings- en reductieprogramma ZZS van Tata Steel en worden door de OD NZKG vastgelegd in maatwerkbesluiten. In sommige gevallen is dit afhankelijk van een eigen vergunningaanvraag door Tata Steel. De provincie is voortdurend met Tata Steel en andere partijen in gesprek om maatregelen te realiseren. De provincie blijft Tata Steel aanspreken op haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om deze maatregelen zo snel mogelijk te realiseren.

Verbeteren wet- en regelgeving door het Rijk en Europa

Naast de VTH-taken kijkt de provincie ook naar wet- en regelgeving op nationaal en internationaal niveau. Wat kan daar beter om zo te werken aan een gezondere leefomgeving in de IJmond? De provincie pleit bij het Rijk voor een betere wet- en regelgeving. De provincie noemt daarbij onder meer:

1. Stel normen op voor Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS):
   Het ontbreekt nu aan een juridisch sluitend geheel van regelingen. En het ontbreekt aan een landelijk beoordelingskader voor het Vermijdings- en ReductieProgramma van zeer zorgwekkende stoffen. 
2. Stel normen op voor cumulatie:
   Er zijn onvoldoende handvatten om op te treden als er sprake is van cumulatie van uitstoot van stoffen.
3. Perk (waar mogelijk) piekbelasting verder in:
   De huidige wetgeving is gericht op emissies onder normale bedrijfsomstandigheden, die soms grote gevolgen hebben voor de leefomgeving. De provincie vraagt de wet- en regelgeving aan te scherpen om toegestane uitzonderingen voor piekbelastingen in te perken.
4. Actualiseer BREF-documenten( beschrijving best Beschikbare Technieken):
   De provincie vraagt het Rijk om bij de Europese Commissie aan te dringen om de BREF IJzer en Staal en BREF Op- en overslag te actualiseren en daarbij in te zetten op strengere emissiegrenswaarden en het verkleinen van de ranges.
5. Neem (te ontwikkelen) kennis over de effecten van ultrafijn stof mee in milieu- en gezondheidsbeleid:
   Uit onderzoek blijkt dat in de IJmond niet alleen fijnstof, maar ook ultrafijnstof voorkomt. Er zijn op dit moment geen normen voor ultrafijnstof. De kennis over ultrafijnstof is in ontwikkeling en bekeken moet worden wat dit betekent voor milieu- en gezondheidsbeleid.
6. Maak u sterk voor elementair koolstof (roet):
   Voor elementair koolstof is geen norm voor de buitenlucht (immissie) en wel voor werkplekken. De provincie vraagt het Rijk om zich bij Europa sterk te maken voor een norm voor elementair koolstof.
7. Geef een vervolg aan het onderzoek geluid:
   De WHO heeft voor geluid nieuwe advieswaarden afgegeven, waarover het RIVM in 2020 een rapport heeft gepubliceerd. De provincie vraagt het Rijk om hier een vervolg aan te geven.
8. Aanvullende maatregelen (bovenwettelijke maatregelen):
   Bestaande regelingen volstaan niet altijd voor de realisatie van grotere bronmaatregelen op de schaal van de industrie in de IJmond. De provincie vraagt het Rijk om aanvullende maatregelen mogelijk te maken voor een gezondere leefomgeving in de IJmond.

Binnen het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-stelsel) is de provincie het wettelijk bevoegde gezag (vergunningverlener, toezichthouder en handhaver) voor Tata Steel. Het VTH-stelsel is zo ingericht dat de uitvoering van de milieutaken wordt gedaan door omgevingsdiensten. Voor Tata Steel wordt dit namens de provincie in mandaat gedaan door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG). Dit betekent dat de OD NZKG de bevoegdheid heeft om in naam van de provincie te handelen.

Vergunning Tata Steel

Tata Steel heeft een vergunning en moet zich daaraan houden. Daar wordt met toezicht op gecontroleerd en zo nodig op gehandhaafd. De OD NZKG voert haar werkzaamheden uit binnen de wettelijke kaders van Europese en landelijke wet- en regelgeving in opdracht en mandaat van de provincie Noord-Holland. De gemeenten hebben een adviesrol bij belangrijke vergunningen die aan Tata Steel worden verleend. Deze adviesrol wordt voor de IJmondgemeenten vervuld door de Omgevingsdienst IJmond.

Bij de uitvoering van de VTH-taken is de OD NZKG gebonden aan wet- en regelgeving. Hierin is opgenomen wat wettelijk en afdwingbaar is. Vergunningverlening, handhaving en toezicht zijn effectieve instrumenten om – indien nodig – maatregelen van bedrijven af te dwingen. Ook kunnen overheden bestuurlijke en beleidsmatige instrumenten ontwikkelen en inzetten. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan het bestuurlijke gesprek met een bedrijf.