Waterland-Oost

Veenweide, biodiversiteit en waterkwaliteit versterken, en gezonde agrarische bedrijven laten functioneren en de ruimte geven. Dat is het doel van het gebiedsproces Waterland-Oost. In het voorjaar 2022 worden daarvoor nieuwe stappen ondernomen.

Een uniek gebied

Natuur en cultuur, verworden tot een uniek gebied waar weidevogel en agrariër samenleven. Helaas gaat het steeds minder goed met het veenlandschap. De diversiteit in planten en dieren en de waterkwaliteit nemen af. En de droogte en bodemdaling leidt tot extra stikstofuitstoot. Reden om in actie te komen.

Kijk op de kaart wat er gebeurt in het gebied Waterland-Oost (pdf, 1 MB)

Bescherming noodzakelijk

Vanuit 3 kanten zijn initiatieven aangedragen om de bijzondere natuur in Waterland-Oost te beschermen.

• In 1990 heeft de rijksoverheid afgesproken het Natuurnetwerk Nederland in te stellen. 30 jaar geleden is een aantal gebieden in Waterland aangewezen om als natuur in te richten. De provincie heeft die taak overgenomen en wil die in 2027 afronden.
• In 2015 heeft de gebiedscommissie Laag Holland geadviseerd de kwetsbare veennatuur ten oosten van het Goudriaankanaal te concentreren. Hiermee ontstaat een relatief natte strook natuur langs de Markermeerdijk. West van het kanaal komt de nadruk dan meer op landbouw. Zo kunnen zowel natuur als landbouw in Waterland-Oost worden versterkt. De provincie heeft dit advies overgenomen.
• In het Ambitieprogramma Ruimtelijke Kwaliteit kustzone Hoorn-Amsterdam (APRK) wordt gewerkt aan de kwaliteit en ecologie van het Markermeer, het IJmeer en de aangrenzende Noord-Hollandse kustzone. Het gaat om versterking van de kust in alle facetten, van natuur en visserij tot recreatie en cultuurhistorie. Vanaf 2021 investeert de provincie € 23 miljoen in de projecten in deze kustzone, waaronder Waterland-Oost. 

Werk in de deelgebieden

Afronden van het Natuurnetwerk. Minder versnippering in het gebied. En een sterke kuststrook. 3 reden om aan de slag te gaan. Het doel is een gezond evenwicht te vinden tussen ecologie en economie. De aanleiding voor actie is de terugloop en noodzakelijke bescherming van de natuur, maar daar stopt het niet. Het agrarische belang, beheer, peilgebieden en bescherming van huiskavels zijn essentiële onderdelen voor een gezond Waterland-Oost. Voor het gebied zijn 2 visies opgesteld.

Video met uitleg over ecologisch adviesrapport

2 visies

De eerste is een ecologisch advies voor heel Waterland-Oost, opgesteld door extern adviesbureau Witteveen+Bos. Er is ook een publiekssamenvatting van dit advies en bovenstaande video met uitleg van de projectleider. De tweede is een agrarische visie (pdf 5Mb). Deze werd opgesteld door Water, Land & Dijken, LTO en Vereniging Behoud Boeren Waterland. Deze visie helpt om te bepalen waar de kansen en knelpunten liggen voor de agrariërs in het gebied. 

De visies zijn een verbindend element in de veelheid aan plannen in het gebied. Van particulieren, agrarische ondernemers en natuurverenigingen, maar ook van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de provincie. Waar dat toe leidt, verschilt per deelgebied.

Peereboom, Opperwoud en De Nes

De plannen in deze gebieden zijn het meest uitgewerkt. In 2021 heeft de provincie een ontwikkelvisie voor Peerenboom, Opperwoud en De Nes opgesteld. Hierin staat omschreven hoe de natuur kan worden versterkt, waarbij de bescherming van weidevogels en bevordering van vismigratie centraal staat. De ontwikkelvisie is gestoeld op 3 bouwstenen, namelijk gesprekken met eigenaren en beheerders, een agrarische visie (pdf 5Mb) en een ecologisch advies (pdf 14Mb) specifiek voor dit deelgebied. De ontwikkelvisie dient samen met de NNN-begrenzing als kader voor het inrichtings- en beheerplan voor PON. De ontwikkelvisie Peereboom, Opperwoud en De Nes is in concept met de belanghebbenden uit het gebied besproken. Eventuele aanvullingen en opmerkingen zijn meegenomen in de uitwerking van de definitieve ontwikkelvisie Peereboom, Opperwoud en De Nes (pdf 3Mb).

De Munt

De gebieden De Munt en De Kinsel zijn waardevol voor weidevogels. Staatsbosbeheer start in 2021 met de uitwerking van plannen om deze gebieden verder te versterken als toplocaties voor weidevogels. Ook wordt gekeken hoe de natuur vanaf de randen nog beter zichtbaar en beleefbaar gemaakt kan worden. 

IJdoorn

In IJdoorn werken Natuurmonumenten en het Ambitieprogramma Ruimtelijke Kwaliteit aan verbetering van de bestaande natuur. Met Rijkswaterstaat wordt gekeken of een andere inrichting van het gebied buiten de dijken kan helpen het Markermeer te verbeteren.

Westelijk deel

Tussen de N247 en het Goudriaankanaal ligt de nadruk op de landbouw. De grondcondities zijn hiervoor een stuk beter dan in het oostelijk deel. De plannen voor dit gebied lopen gelijk op met de agrarische en ecologische visie voor het hele gebied (juli 2021). Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de natuurgebiedjes langs de Aën en Dieën.

2023

Peereboom, Opperwoud en De Nes

Vorig jaar is het inrichtings- en beheerplan voor de Peereboom, Opperwoud en De Nes samen met de betreffende grondeigenaren en -beheerders en pachters opgesteld. Momenteel werkt advies- en ingenieursbureau BWZ aan een definitief inrichtings- en beheerplan. Deze definitieve plannen worden begin dit jaar ter vaststelling voorgelegd aan Gedeputeerde Staten. Daarna worden alle betrokkenen één-op-éen geïnformeerd over het definitief inrichtings- en beheerplan en de bijbehorende vervolgstappen.

Waterland-Oost

Het Rijk werkt momenteel aan het Nationaal Programma Landelijke Gebied. Hierin staan de natuur-, klimaat- en landbouwdoelen beschreven waar het Rijk en de provincies de komende jaren mee aan de slag gaan. Aan de provincies is gevraagd om voor 1 juli 2023 met een plan te komen dat invulling geeft dit programma, een zogeheten Provinciaal Programma Landelijk Gebied. De verwachting is dat zowel vanuit het Nationaal Programma- als Provinciaal Programma Landelijk Gebied de opgaven voor Waterland-Oost nader worden geconcretiseerd, waarna opgepakt. Zodra hier meer over bekend is, worden betrokkenen hierover geïnformeerd. 

Programma Laag Holland

Waterland-Oost is een van de deelgebieden binnen het programma Laag-Holland. De gebieden die onder dit programma vallen, hebben vergelijkbare uitdagingen die niet op zichzelf kunnen worden opgelost. Het programma Laag Holland faciliteert de processen in deelgebieden, door coördinatie, afstemming en regie van de regiegroep Laag Holland.

Vragen kunt u mailen via natuurnetwerk.w-o@noord-holland.nl.