Archeologische kennis over 1000 jaar Noord-Holland in ‘Noord-Holland in het 1e millennium’
In archeologiemuseum Huis van Hilde is woensdag 15 november de synthese ‘Noord-Holland in het 1e millennium’ gepresenteerd: 2 rijk geïllustreerde delen over de archeologie en aanverwante wetenschappen in Noord-Holland uit de eerste 10 eeuwen van onze jaartelling.
Afbeelding: Artist impression van het vroegmiddeleeuwse kustgebied (illustratie F. Marschall). De mensen in dit gebied leefden in een open landschap dat werd gedomineerd door kwelders, lage duinen en natte hooilanden, waar maar weinig bos voorkwam.
Gedeputeerde cultureel erfgoed Jelle Beemsterboer nam het eerste exemplaar in ontvangst uit handen van Rylana Seelen, directeur van Huis van Hilde.
Coproductie
‘Noord-Holland in het 1e millennium’ is een coproductie van Huis van Hilde, onderdeel van provincie Noord-Holland, en de Rijksuniversiteit Groningen. Een team van 10 archeologen en andere wetenschappers hebben 4 jaar lang honderden onderzoeken en publicaties bijeengebracht en samengevat tot een goed leesbaar totaaloverzicht. Het resultaat is 2 lijvige boeken waarin alle wetenschappelijke archeologische kennis over de eerste 1000 jaar van de jaartelling van Noord-Holland is gebundeld. Jelle Beemsterboer: “Het boek past in de traditie van Huis van Hilde om wetenschappelijke informatie op een toegankelijke, maar ook historisch correcte wijze op het publiek over te brengen. Het is de brug tussen de vele data en vondsten die in dit depot liggen opgeslagen en de inwoners van Noord-Holland.”
Landschap, object en mens
Het boek heeft 14 hoofdstukken die grofweg 3 clusters van onderwerpen omvatten. In de eerste 3 hoofdstukken wordt het ontstaan van het landschap, de verdeling in regio’s en het ontstaan van nederzettingsgebieden toegelicht. Zo wordt de lastig verklaarbare grote ‘leegloop’ van de provincie in het begin van de 4e eeuw besproken, die een bijna volledig bewoningshiaat tot gevolg had. Nog altijd was de vraag waar de ‘nieuwkomers’, die vanaf halverwege de 5e eeuw in het kustgebied terugkeerden, vandaan kwamen en wat ze meebrachten naar deze ooit verlaten gebieden. Door diverse wetenschappen en bronnen te combineren zijn veel nieuwe en betere inzichten ontstaan.
In het tweede cluster staan de archeologisch zichtbare overblijfselen centraal: van sporen van huizen en schuren, tot aardewerk, metalen sieraden, munten en andere gebruiksvoorwerpen.
Het derde cluster staat stil bij de denkwereld van de mensen: de taal, de omgang met de doden, de bestuurlijke hiërarchie en de religie (zowel, voorchristelijk als christelijk). Aan het eind van het boek worden enkele conclusies getrokken, waarmee ook een ‘onderzoeksagenda’ ontstaat met richtlijnen, tips en vragen voor toekomstig archeologisch onderzoek in Noord-Holland.
Gouden hanger
In ‘Noord-Holland in het 1e millennium’ illustreren vele archeologische vondsten het verhaal over de eerste 1000 jaar van Noord-Holland. Een van de topstukken is een bijzondere gouden hanger die tevens op de omslag van deel 1 prijkt. De hanger is kort geleden door een detectoramateur gevonden op Texel en staat symbool voor de rijke cultuur van het vroegmiddeleeuwse kustgebied. Het heeft de vorm van 2 naar elkaar toegedraaide vogelkoppen, die in verband worden gebracht met de verering van de Germaanse godheid Wodan. Op de godenwereld van de mensen in het kustgebied wordt in het boek eveneens uitgebreid ingegaan. Vanaf vandaag hangt een replica van de gouden hanger om de hals van 1 van de mensfiguren in de vaste tentoonstelling van Huis van Hilde.
‘Noord-Holland in het 1e millennium’ is een omvangrijk, doorwrocht werk. Het is voornamelijk bedoeld voor het wetenschappelijke publiek, maar vanwege de fraaie vormgeving en de vele illustraties, waaronder talloze artist impressions, tevens een aantrekkelijk bladerboek voor de algemeen geïnteresseerde lezer. Het boek is te koop in de museumwinkel van Huis van Hilde, tot en met 5 december voor een gereduceerd tarief van € 60,-. Daarna geldt de standaardprijs van € 75,-. De publicatie is tevens online te raadplegen.
