Weblog Jelle Beemsterboer: “Samen blijven zoeken naar manieren om woningbouw te versnellen”

Ik ben alweer 9 maanden aan het werk als gedeputeerde in Noord-Holland. Sinds dag 1 ben ik op zoek naar oplossingen voor de woningnood in onze provincie. En ik ben niet de enige.

Mijn collega’s bij de provincie, maar ook gemeenten, woningcorporaties, ontwikkelaars en bouwbedrijven werken hard om snel nieuwe woningen te bouwen. Er wordt veel in gang gezet, maar er kan wat mij betreft altijd nog een tandje bij. Voor de vele mensen die wachten op een woning in onze provincie kan het niet snel genoeg gaan. 

Te weinig ambtelijke capaciteit

De afgelopen maanden heb ik met vrijwel alle wethouders Wonen gesproken in Noord-Holland. Tijdens deze gesprekken vroeg ik hoe gemeenten de woningbouw kunnen versnellen en hoe we daar als provincie bij kunnen helpen. Bij veel gemeenten zijn er te weinig mensen om bouwplannen voor te bereiden en bouwvergunningen goed te keuren. Vacatures blijven onvervuld, terwijl de druk op gemeenten om meer te bouwen juist toeneemt. We kijken op wat voor manier de provincie kan helpen om de druk op hun ambtelijke organisatie te verlagen en hoe we kunnen zorgen dat er toch versneld kan worden. In de tussentijd blijven we gemeenten in ieder geval ondersteunen met onze 2 'flexibele schilregelingen' waardoor ze extra personeel deels op onze kosten kunnen inhuren. 

Verkorten procedures 

Om zo snel mogelijk woningen te bouwen in Noord-Holland moet er ook kritisch worden gekeken naar het web van regels en procedures. Denk hierbij aan het verkorten van bezwaarprocedures. Door bezwaarprocedures van omwonenden kunnen woningbouwprojecten maanden vertraging oplopen. Daardoor moet het jonge gezin dat nog niet samen kan gaan wonen veel langer wachten op hun woning. Of kan een gescheiden ouder met kinderen geen woning vinden. 

Ik begrijp natuurlijk dat omwonenden ook bezwaar kunnen hebben tegen woningbouw. Het belang van bezwaarmakers kost echter tijd. Tijd die woningzoekenden eigenlijk niet hebben. Ik hoop dat mensen die zorgen hebben over bouwplannen zich ook inleven in woningzoekenden voordat ze besluiten al dan niet naar de rechter te stappen. Om doorlooptijden van bouwprojecten te versnellen moeten overheden ook kritisch naar hun beleid kijken. Het is belangrijk dat we samen met het Rijk en gemeenten acteren als 1 overheid. We moeten allemaal de benodigde maatregelen nemen om de woningbouwprocedures te verkorten.

Wat ook enorm kan helpen bij het versnellen van de woningbouw is het gelijktijdig doorlopen van verschillende vergunningstrajecten. Door dit ‘parallelle plannen’ kunnen woningen jaren eerder worden gebouwd dan nu het geval is. Het vraagt echter wel een andere manier van werken bij ontwikkelaars. Vergunningstrajecten gelijktijdig doorlopen betekent dat alle risico’s in 1 keer genomen worden. Als 1 van de parallelle vergunningstrajecten niet loopt zoals verwacht, kan dit gevolgen hebben voor het hele project. Ik vind het belangrijk dat we daar als overheid oog voor hebben. Ik ben dan ook aan het onderzoeken of we als provincie dit risico deels kunnen overnemen, zodat de aanlooptijd van bouwplannen aanzienlijk verkort kan worden. 

Achterstand inhalen

We zien gelukkig dat de bouw weer aantrekt. Inflatie en hypotheekrente stabiliseren weer, de prijs van bouwmaterialen gaat omlaag en bij architectenbureaus stromen de opdrachten binnen. We moeten gebruik maken van dit moment om de opgebouwde achterstand weer in te halen. Zeker nu uit de woningbouwprognose van het Rijk blijkt dat er nóg meer woningen moeten worden gebouwd dan gedacht. De Woondeals zijn opgehoogd en voor Noord-Holland komt dit neer op een noodzakelijke bouw van 191.000 woningen tot en met 2030. Dit kunnen we alleen halen als het Rijk zorgt voor de juiste randvoorwaarden voor snelle bouw. Dit zijn onder andere: 

• Zorg voor langjarige zekerheid en landelijke uniformiteit van regelgeving.
• Geef woningen voorrang bij netcongestie en los tijdelijke aansluitingen met batterijen op.
• Sluit woningbouw met voorrang aan op het wegennet en ov en stel daar budget voor beschikbaar.
• Verruim financiële mogelijkheden van woningcorporaties door vrijstelling vennootschapsbelasting.

Belangrijke rol woningcorporaties

Het blijft belangrijk om voldoende betaalbare woningen te bouwen. Hier is veel vraag naar en voor starters zijn sociale huurwoningen vaak de enige optie. Daarom zijn er in de Woondeals ook afspraken gemaakt om te zorgen dat 30% van de nieuwbouwwoningen sociale huur is. 

Woningcorporaties moeten per jaar ongeveer 2 keer zo veel bouwen als de afgelopen jaren en willen dat ook. We zien dat ze hun nek uitsteken om veel sociale huurwoningen te realiseren en zoeken naar oplossingen bij projecten die moeilijk doorgang vinden. Dit komt ook naar voren tijdens onze versnellingstafels. Hier worden naast de voortgang ook eventuele knelpunten in de realisatie van de woningbouw gesignaleerd. Ik heb veel respect voor de enorme aanjagende rol van woningcorporaties in de woningbouw en help hen waar mogelijk.

Bouwen aan randen van dorpen en kernen

Woningbouw is overal nodig. Niet alleen bij grote steden, maar ook bij kleinere dorpen en kernen. Bij grote woningbouwprojecten kunnen er snel veel woningen worden gebouwd op goed bereikbare plekken. Maar bij kleinere dorpen en kernen is het bouwen van woningen ook noodzakelijk. Een dorp heeft groei nodig om de leefbaarheid op peil te houden. 

Veel kernen hebben de wens om uit te breiden. Ik was laatst met minister De Jonge in Uitgeest. Dit dorp is omringd door Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL) en zoekt naar ruimte. Dit speelt in veel dorpen. Daarom kijken we nu onder welke voorwaarden woningbouw óók aan de randen van dorpen en andere kernen die zijn omgeven door beschermd gebied mogelijk kan worden gemaakt. Hier past de provincie op dit moment de regels in de Omgevingsverordening op aan. 

Na 9 maanden is mijn doel onveranderd: zo snel mogelijk woningen bouwen voor alle mensen die nu geen woning kunnen vinden. We moeten onszelf en onze partners constant blijven uitdagen om naar nieuwe manieren te zoeken om de woningbouw te versnellen. Mijn deur staat in ieder geval altijd open voor alle gemeenten, corporaties en bouwers die de provincie kan helpen om te versnellen. Alleen samen kunnen we genoeg woningen bouwen voor alle mensen die op zoek zijn naar een woning in Noord-Holland.