Grafietregens 2018-2019

In 2018 en 2019 is er bij het slakverwerkingsproces bij Tata Steel en Harsco verschillende keren een uitstoot geweest waarbij zogenoemde grafietregen in de omgeving terecht kwam. Deze grafietregen riep veel vragen op bij de omwonenden.

Wat is grafietregen?

Grafiet is een restproduct dat vrijkomt bij de productie van staal. Het grafiet is afkomstig van Harsco Metals, dat op het terrein van Tata Steel in IJmuiden slak verwerkt. Bij de verwerking van slak komen stoomwolken vrij en daar zitten soms grafietdeeltjes in. De wind neemt de stoomwolken mee en door condensatie komt het stof op de grond terecht. Dat zijn de zogenaamde grafietregens.

Onderzoek gezondheid in de IJmond

De grafietregens hebben tot veel vragen en zorgen bij de inwoners in de IJmond geleid. Het RIVM is daarom in 2019 gestart met het project ‘Grafietregen en gezondheid’. Het eerste deel van het project is in juli 2019 afgerond. In deze fase zijn via verschillende kanalen zorgen en vragen van omwonenden verzameld en deels beantwoord. De vragen en antwoorden over de luchtkwaliteit en gezondheid in de IJmond staan op de website van het RIVM. De nog openstaande vragen zijn in kaart gebracht voor verder onderzoek, zie: Gezondheidsonderzoek RIVM.

Inwonersvragen grafietregen

De provincie Noord-Holland heeft in november 2018 2 bewonersavonden georganiseerd over de grafietregen van Tata Steel/Harsco. Naar aanleiding van deze avonden zijn vragen en antwoorden op een rij gezet.

Maatregelen tegen de uitstoot

Om de overlast van de grafietregens te stoppen heeft de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) in opdracht van de provincie sinds november 2018 verschillende maatregelen genomen:

• Intensivering toezicht: de omgevingsdienst heeft het toezicht op de naleving van de vergunning geïntensiveerd.
• Last onder dwangsommen: de omgevingsdienst legt lasten onder dwangsommen (LOD) op per waargenomen incident.
• Vergunningsprocedure voor bouw hal: in januari 2019 is de voorbereiding van de vergunningsprocedure gestart voor de bouw van een hal waarin restproduct verwerkt kan worden.
• Als uiterste maatregel kunnen de activiteiten worden stilgelegd. De maatregelen moeten dan ‘proportioneel en effectief’ zijn. De voorwaarden hiervoor zijn wettelijk bepaald.

Definitieve oplossing

Harsco Metals en Tata Steel werken aan een definitieve oplossing: de Rozaslakhal. Dit is een gesloten hal die moet voorkomen dat bij de verwerking van Rozaslak grafiet kan vrijkomen. Harsco heeft in de tussentijd verschillende maatregelen genomen om de stofoverlast te verminderen: de slakpannen worden op een andere manier gekiept, het gebruik van sproeiwater vermindert stofoverlast, risico-slakpannen worden gemonitord en er zijn extra slakpannen aangeschaft om de slakken langer te laten afkoelen. Kijk voor meer informatie over de maatregelen die Tata Steel neemt om de overlast terug te dringen op de speciale website van Tata Steel voor de omgeving.

Roadmap 2030

Tata Steel heeft in juli 2019 de Roadmap 2030 gepresenteerd. Dit is een plan van Tata Steel voor het verminderen van verschillende vormen van overlast. De provincie en de gemeenten hebben op de Roadmap 2030 gereageerd (pdf, 2.6MB).