Klimaatadaptatie

Het klimaat verandert: het wordt warmer en natter. Ook zijn er vaker lange periodes van droogte en neemt de kans op overstromingen toe. Inspelen op de gevolgen van klimaatverandering wordt klimaatadaptatie genoemd.

De gevolgen van klimaatverandering zijn de 4 thema’s: hitte, droogte, wateroverlast en overstromingen. Rijk, gemeenten, waterschappen, provincies en veiligheidsregio’s zijn met dit onderwerp bezig met als doel in 2050 klaar te zijn voor extremere weersomstandigheden en de stijgende zeespiegel.

Open het magazine 'Klimaatadaptatie in Noord-Holland'

Subsidie voor gemeenten

De provincie wil gemeenten stimuleren tot meer maatregelen en helpen met een betere inrichting voor het klimaat. Hiervoor is geldt vanaf 19 maart 2020 een nieuwe subsidieregeling. Per jaar is € 900.000 beschikbaar voor gemeenten. Maximaal kan € 100.000 per project worden aangevraagd. Gemeenten krijgen daarnaast de mogelijkheid om subsidie aan te vragen om vooraf een onderzoek uit te laten voeren, dit met een budget van maximaal €10.000 per aanvraag. Er kan maximaal één aanvraag per werkregio per jaar worden gedaan.

De subsidieregelingen voor gemeenten staan hieronder en in het subsidieloket:

• Subsidie fysieke uitvoeringsprojecten klimaatadaptatie
• Subsidie onderzoek fysieke uitvoeringsprojecten klimaatadaptatie

Thema's & contact

• Thema Robuuste vitale en kwetsbare functies
• Thema Adaptief landelijk gebied
• Thema Toekomstbestendige bebouwde omgeving
• Thema Waterveiligheid met ruimtelijke kwaliteit
• Contact

Thema Robuuste vitale en kwetsbare functies

Regio overstijgend en van cruciaal belang

Vitale en kwetsbare functies (V&K) zijn functies die cruciaal zijn voor het functioneren van de samenleving. Uitval van deze functies brengt ernstige schade met zich mee voor mens, natuur, milieu en economie. De provincie heeft hierbij een belangrijke opgave, omdat het thema van cruciaal belang is voor een veilige en gezonde leefomgeving. Bovendien is het een essentiële randvoorwaarde voor de opgaven van energietransitie en mobiliteit. 

De provincie wil met dit thema bijdragen door:

• Het invullen van de, nu nog ontbrekende, kennis rondom de vitale en kwetsbare functies
• Het agenderen van de rolverdeling voor de aanpak van klimaatbestendige vitale en kwetsbare functies bij het Rijk
• Het vergroten bij de bewustwording over V&K bij werkregio’s en partners

Het Rijk heeft een belangrijke taak op de vitale en kwetsbare functies. Voor de provincie is in ieder geval een rol weggelegd daar waar zij een wettelijke taak heeft, namelijk: drinkwater, (regionale) infrastructuur en Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) bedrijven. De provincie handelt daar ook naar en levert een bijdrage aan een proactief en adequaat crisisbeheer.

Uitgangspunten

• Provinciale wegen en vaarwegen moeten zoveel mogelijk klimaatadaptief zijn ingericht. Hiermee neemt de provincie verantwoordelijkheid voor haar eigen kwetsbare elementen (bijvoorbeeld datacentra). In ieder geval  wil de provincie dat haar wegen die het meest cruciaal zijn bij de crisisbeheersing, zoveel mogelijk beschikbaar blijven bij weersextremen en overstromingen.
• Nieuwe ontwikkelingen moeten getoetst worden aan de effecten van klimaatverandering.
• Vitale en kwetsbare functies V&K) worden opgenomen in  bestaande provinciale programma’s (zoals energietransitie en economie).
• De provincie zorgt dat de kennis voor V&K goed wordt ontsloten en dat de bewustwording bij de partners over V&K wordt vergroot.
• De provincie is partner bij gebiedsprogramma’s (MRA, Kop werkt, Noord-Holland boven Amsterdam) en agendeert daar V&K.
• De provincie agendeert V&K waar nodig bij relevante partners.
• De provincie zoekt actief naar kansen op alle 4 klimaateffecten.

Wat doet de provincie concreet?

Lees meer in Klimaatadaptatie Noord-Holland: Bouwstenen voor de provinciale aanpak (pdf, 2MB) op pagina 22 en 23. 

Thema Adaptief landelijk gebied

Klimaatadaptatie verweven met andere opgaven in het landelijk gebied

Bij landelijk gebied gaat het om de landelijke omgeving buiten de bebouwde omgeving, waarin een goede balans is tussen agrifood, natuur en het watersysteem. In het landelijk gebied zijn de gevolgen van klimaatverandering duidelijk zichtbaar en voelbaar. Naast wateroverlast is het de vraag of er in tijden van droogte nog voldoende schoon zoetwater beschikbaar is. De toenemende watervraag door nieuwe economische ontwikkelingen heeft ook gevolgen voor die beschikbaarheid. 

Streven naar een gezonde leefomgeving staat voorop. Daarbij zijn natuur, biodiversiteit, water én rekening houden met de gevolgen van klimaatverandering allemaal voorwaarden. Juist hier is het van belang dat integraal wordt gewerkt aan een programma voor natuur, landbouw, cultuurhistorie, landschap, recreatie en de relatie met de bebouwde omgeving. De gevolgen van de klimaatverandering in het gebied bepalen uiteindelijk voor een groot deel waar en hoe de toekomstige gebruiksfuncties kunnen bestaan.

Uitgangspunten

1. Klimaatadaptatie is onderdeel van het provinciale beleid voor het landelijk gebied, inclusief de randzones van de bebouwde omgeving.
2. Nieuwe ontwikkelingen worden getoetst aan de effecten van klimaatverandering.
3. Bij projecten en programma’s in het landelijk gebied wordt klimaatadaptatie meegenomen in het zoveel mogelijk combineren van functies.
4. De provincie besteedt een groot deel van de extra middelen voor klimaatadaptatie uit het coalitieakkoord aan projecten waarbij meerdere provinciale doelen worden bereikt, zoals natuur, recreatie, biodiversiteit en landbouw.
5. Klimaatadaptatie in het landelijke gebied komt, waar nodig, op de agenda bij relevante partners.
6. Wateroverlast is een thema waarop de provincie haar rol opnieuw bekijkt.

Wat doet de provincie concreet?

Lees meer in Klimaatadaptatie Noord-Holland: Bouwstenen voor de provinciale aanpak (pdf, 2MB) op pagina 25 en 26.

Thema Toekomstbestendige bebouwde omgeving

Goede ruimtelijke inpassing waarbij klimaatadaptatie een bijdrage levert aan een gezonde leefomgeving en biodiversiteit

Klimaatverandering heeft grote impact op de bebouwde omgeving. Om schade en overlast door weersextremen te beperken, moet de manier waarop steden worden gebouwd en ingericht worden aangepast. Tot 2040 worden in Noord-Holland ongeveer 230.000 woningen gebouwd. Het is belangrijk om deze nieuwbouw duurzaam en dus klimaatadaptief te ontwikkelen om toekomstige extra investeringen te voorkomen. Het initiatief en primaat van stedelijke ontwikkeling ligt veelal bij gemeenten. Als provincie geven we ondersteuning en koppelen we klimaatadaptatie aan ons beleid en onze projecten en programma’s over de bebouwde omgeving.

In de Omgevingsvisie en het coalitieakkoord is gezondheid een belangrijk thema. Daarom verbindt de provincie in deze periode de bebouwde omgeving klimaatadaptatie vooral aan de opgave voor een gezonde leefomgeving. Extra aandacht gaat naar het combineren van opgaven, die ook bijdragen aan onder andere biodiversiteit, energietransitie en circulaire economie. 

Uitgangspunten

1. De gebouwen van de provincie moeten klimaatadaptief zijn. Hiermee neemt de provincie verantwoordelijkheid voor haar eigen assets.
2. Nieuwe ontwikkelingen worden getoetst aan de effecten van klimaatverandering.
3. Het beleid en handelen van de provincie wordt klimaatadaptief. Zij zorgt voor de integratie van klimaatadaptatie binnen provinciaal beleid en handelen.
4. De provincie pakt klimaatadaptatie in de bebouwde omgeving gebiedsgericht op.
5. De provincie agendeert daar waar nodig bij het Rijk.

Wat doet de provincie concreet?

Lees meer in Klimaatadaptatie Noord-Holland: Bouwstenen voor de provinciale aanpak (pdf, 2MB) op pagina 28.

Thema Waterveiligheid met ruimtelijke kwaliteit

Continueren werken aan ruimtelijke kwaliteit van lijn naar zone

Noord-Holland is omgeven door water en ligt voor een groot deel onder N.A.P. Beschermen tegen overstromingen is daarom van groot belang. In onze Omgevingsvisie Noord Holland 2050 is aangegeven dat de bescherming die onze kusten (duinen en dijken) geven aan het achterland van groot belang zijn, maar ook om die te benutten voor andere ontwikkelingen zoals recreatie en natuur. 

De keringen die de provincie beschermen voor het buitenwater (primaire keringen) maken deel uit van een heel systeem aan beschermingsinstrumenten. In de Europese Richtlijn Overstromingsrisico is bepaald dat de provincies een belangrijke wettelijke taak hebben op het gebied van de regionale waterveiligheid. Zo is de provincie verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de regionale overstromingskaarten en normeren we de regionale keringen. Ook heeft de provincie een rol in de preventieve fase. 
Dit thema is goed belegd en er bestaan heldere en goede afspraken, die de overheden gezamenlijk hebben gemaakt. Er zijn goede afspraken met partners. Gezamenlijk wordt geïnventariseerd   welke mogelijkheden er zijn om door te bouwen aan robuuste en veilige dijken en aan kwalitatief hoogwaardige Noord-Hollandse kusten.

Uitgangspunten

1. De provincie voert haar wettelijke taken op het gebied van waterveiligheid uit.
2. De provincie ziet haar kusten als een brede zone die voor beschermingen tegen overstromingen zorgt in combinatie met extra natuur en recreatie.
3. De provincie draagt bij aan protocollen voor evacuatiestrategieën bij overstromingen en we maken onze data beter toegankelijk voor inwoners en bedrijven.
4. Samen met partners brengen we de gevolgen van de zeespiegelstijging en de nieuwe klimaatscenario’s (2021) in beeld.
5. De provincie blijft ook de borging van waterveiligheid in de ruimtelijke ordening van belang vinden; zij zorgt met haar partners voor geschikte voorbeeldprojecten en maatwerkoplossingen.
6. De provincie is partner in projecten over waterveiligheid en agenderen het regionale en provinciale belang daar waar nodig bij het Rijk.

Wat doet de provincie concreet?

Lees meer in Klimaatadaptatie Noord-Holland: Bouwstenen voor de provinciale aanpak (pdf, 2MB) op pagina 31 en 32.

Contact 

Heeft u vragen over klimaatadaptatie? Neem dan gerust telefonisch contact op met het Servicepunt van de provincie Noord-Holland via telefoon, 0800 0200 600 (gratis) of stuur een e-mail naar klimaatadaptatie@noord-holland.nl.