Natuurbeheer

De provincie is ook verantwoordelijk voor het beheer van de natuur. Dit kan betekenen dat de provincie de natuur haar gang laat gaan of maatregelen treft, zoals begrazing, hooien, maaien of kappen. De provincie geeft beheerders beheersubsidie voor het beheer van de natuur. In het Natuurbeheerplan staan de natuurdoelen aangegeven en de subsidiemogelijkheden voor het beheer van (agrarische) natuur.

Natuurbeheerplan 2023

Provinciale Staten hebben op 21 november 2022 het Natuurbeheerplan 2023 (pdf, 694 kB) met bijbehorende kaarten vastgesteld. In het Natuurbeheerplan staat aangegeven voor welke soort natuurbeheer subsidie beschikbaar wordt gesteld in 2023. Het plan is tot stand gekomen in overleg met beheerders van (agrarische) natuurterreinen, de natuurcollectieven, de agrarische collectieven en waterschappen. 

Het Natuurbeheerplan is het subsidiekader dat elk jaar wordt vastgesteld voor natuurbeheer. Lopende gebiedsprocessen of een actualisatie van een Natura2000-beheerplan kunnen leiden tot aanpassingen van beheertypen op de (ambitie)kaarten. Deze wijzigingen worden dan verwerkt in het eerstvolgende Natuurbeheerplan. 

De grenzen van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en het Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL), die in de omgevingsverordening zijn vastgesteld, zijn hiervoor 1 van de uitgangspunten. In het Natuurbeheerplan worden dus niet de grenzen van het NNN en het BPL vastgesteld. Dit gebeurt in de omgevingsverordening.

In 2023 wordt voor veel natuurgebieden een nieuwe beschikking afgesloten voor de periode 2023-2028. In overleg met een aantal terreinbeheerders heeft de provincie de beheertypen op de beheertypenkaart geactualiseerd. De tekst van het Natuurbeheerplan is geactualiseerd en aangepast aan recente beleidsontwikkelingen. De grootste wijziging is de start van het GLB-NSP per 2023. Voor het agrarisch natuurbeheer betekent dit dat een nieuwe categorie ‘klimaat’ is toegevoegd en er meer ingezet wordt op waterdoelen. Daarnaast is het Aanvalsplan Grutto opgenomen in het Natuurbeheerplan.

Het Ontwerp Natuurbeheerplan 2023 lag ter inzage van 23 mei tot en met 3 juli 2022. Op 21 november 2022 heeft Provinciale Staten (PS) het Natuurbeheerplan 2023 met de Nota van beantwoording (pdf, 314 kB) vastgesteld. Belanghebbenden konden binnen 6 weken na bekendmaking beroep aantekenen tegen het besluit van PS.

Natuurbeheerplan 2024

Het Natuurbeheerplan 2024 is in voorbereiding. Eind maart stellen Gedeputeerde Staten het Ontwerp Natuurbeheerplan vast waarna het 6 weken ter inzage ligt. Belanghebbenden kunnen hierop een zienswijze indienen. Alle zienswijzen worden voorzien van een antwoord en opgenomen in een Nota van Beantwoording. Naar aanleiding van de zienswijzen kan het Ontwerp Natuurbeheerplan worden aangepast. Over de Nota van Beantwoording en het definitieve Natuurbeheerplan nemen GS in juli opnieuw een besluit. Daarna gaat het conceptbesluit in september met onderliggende stukken ter advisering naar de Statencommissie Natuur, Landbouw en Gezondheid (NLG). Insprekers kunnen fysiek of online inspreken bij de commissievergadering. PS nemen vervolgens in oktober een definitief besluit, waarna het Natuurbeheerplan per 1 januari 2024 in werking treedt.

Weidevogels

Noord-Holland is van oudsher een echte weidevogelprovincie. Ondanks de afname van de weidevogelpopulatie, is deze nog steeds van internationaal belang. Van het totaal aantal grutto’s in Europa broedt zelfs 15% in Noord-Holland. De grutto is in 2015 zelfs door de Nederlanders gekozen tot ‘nationale vogel’ en staat symbool voor biodiversiteit in het landelijk gebied.

De provincie draagt bij aan de bescherming van weidevogels. Dit doen we onder meer door subsidie te verlenen aan natuurorganisaties en agrarische collectieven voor het beheer van weidevogelgebieden. Zij zorgen ervoor dat het gebied geschikt blijft voor weidevogels. De provincie vraagt van de verschillende beheerders van de gebieden dat zij samenwerken. Het leefgebied van een weidevogel beperkt zich immers niet tot dat van een enkele agrariër of grondeigenaar.

Voor het behoud van weidevogels is een aantal zaken van belang:

• Grote en open gebieden
• Weinig verstoring van de vogels
• Optimaal graslandgebruik en waterpeil
• Deelname van voldoende agrariërs aan weidevogelbeheer in agrarische gebieden
• Actief beheer van natuur door natuurbeheerders

Actieplan weidevogels

De provincie heeft een actieplan behoud van de weidevogels. Dit plan bestaat uit de volgende 10 punten:

1. Planologische bescherming
   De planologische bescherming van de weidevogelkerngebieden is onderdeel van het nieuwe beschermingsregime Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL) en via het bestaande beschermingsregime Natuurnetwerk Nederland (NNN). BPL en NNN zijn in de Ontwerp-Omgevingsverordering NH2020 opgenomen. 
2. Natuurnetwerk Nederland afmaken en topgebieden ondersteunen
   Het afmaken van het NNN betekent onder andere dat er hectares landschap binnen het Natuurnetwerk Nederland worden ingericht op manieren die geschikt zijn voor weidevogels. Daarnaast worden de topgebieden voor weidevogels versterkt door het ondersteunen van initiatieven die gunstig zijn voor de groei van het aantal weidevogels. 
3. Verkennen, verbinden en kennis delen
   De provincie wil de samenwerking tussen partners verder versterken. Provincie en beheerders hebben  waardevolle kennis, zoals monitorgegevens, ervaringen uit veldbezoeken en signalen uit het veld. Die kennis en ervaring beter met elkaar delen helpt om de leefomstandigheden voor weidevogels verder te verbeteren. De provincie investeert ook in onderzoek en kennisoverdracht.
4. Vernatting
   Vernatting van graslanden helpt bij het behoud van weidevogels. Bijvoorbeeld door  het creëren van plasdrasplekken. Er is onderzoek gedaan zodat de negatieve effecten (uitspoeling van fosfaat en het ontstaan van pitrus) van plasdrasplekken beperkt of voorkomen kan worden. Ook in 2020 geven we hier extra aandacht aan. 
5. Kruidenrijk gras
   Het kruidenrijk gras is van belang voor het vinden van voedsel, het schuilen en het broeden van weidevogels. Er is onderzoek gedaan naar de effecten van kruidenrijk gras. Agrariërs hebben behoefte aan begeleiding bij de aanleg en het beheer van kruidenrijk gras en bodembeheer. Daarom helpen wij bij het inzetten van coaches voor agrariërs. Daarnaast wordt er een veldbijeenkomst georganiseerd voor beheerders van kruidenrijk gras om kennis te delen en hun netwerk te vergroten.
6. Ruige mest
   Weidevogels gedijen beter bij beperkte hoeveelheden van ruige mest dan bij drijfmest. Er wordt daarom naar oplossingen gezocht om ruige mest in plaats van drijfmest te gebruiken. 
7. Predatiebeheer
   Te weinig kuikens van weidevogels worden groot.  Dit komt onder andere door predatoren die eieren en/of kuikens opeten. Daarom leveren we een bijdrage aan landelijk onderzoek naar predatoren. Daarnaast starten we een gezamenlijk project met beheerders waarin kennis en ervaringen over predatiebeheer worden gebundeld. Bijvoorbeeld over het proces van aanvragen van ontheffingen voor de Wet Natuurbescherming.
8. Beheer door particuliere natuurbeheerders
   Naast terrein beherende organisaties en agrarische collectieven zijn particuliere natuurbeheerders van groot belang bij het weidevogelbeheer. We willen deze natuurbeheerders daarom in 2020 meer gereedschappen bieden, zoals een opleiding natuurbeheer en coaching. 
9. Voorlichting gemeenten
   De provincie wil gemeenten meer voorlichting geven over het Natuurnetwerk Nederland, over de kernkwaliteiten van het Bijzonder Provinciaal Landschap en over de Wet natuurbescherming zodat zij kunnen bijdragen aan een betere bescherming van de weidevogels. In de tweede helft van 2020 zullen wij een project doen met Landschap Noord-Holland en Vogelbescherming Nederland om gemeenten en inwoners actiever te betrekken bij het behouden van weidevogels in Noord-Holland. Dit gaat in samenwerking met onder andere de agrarische collectieven die in de gemeenten met weidevogelbeheer bezig zijn.
10. Beheer is mensenwerk 
    Weidevogels kunnen niet zonder de enorme inzet van agrarische beheerders, natuurbeheerders, experts, vrijwilligers, gebiedspartijen en faunabeheer. Wij blijven hen ondersteunen met onder andere cursussen die worden aangeboden aan vrijwilligers die zich inzetten voor de bescherming en monitoring van weidevogels. 

We doen het niet alleen, maar samen

De provincie werkt in dit actieplan niet alleen, maar samen met verschillende partners. Alleen dan kunnen we de weidevogels behouden. En we beperken ons niet alleen tot weidevogels. De afgelopen jaren is het agrarisch natuurbeheer verbreed naar akkervogels en worden met bloemrijke akkerranden, vogelakkers en wintervoedselveldjes maatregelen getroffen waar kieviten, scholeksters en akkervogels zoals de gele kwikstaart van profiteren. Uit onderzoek blijkt dat dit beheer ook bijdraagt aan meer vlinders. Kortom: wij beperken onze inzet niet tot enkel weidevogels maar werken met onze partners aan herstel van biodiversiteit in brede zin. 

Meer informatie

Voor meer informatie over het Natuurbeheerplan kunt u contact opnemen met Marjolein Anneveldt-Pot, tel. 023-514 3684 of potm@noord-holland.nl.

Voor meer informatie over het beleid voor weidevogels kunt u contact opnemen met het regiebureau via regiebureaunnn@noord-holland.nl.