Natuurbeheer

De provincie is ook verantwoordelijk voor het beheer van de natuur. Dit kan betekenen dat de provincie de natuur haar gang laat gaan of maatregelen treft, zoals begrazing, hooien, maaien of kappen. De provincie geeft beheerders subsidie voor het beheer van de (agrarische) natuur. In het Natuurbeheerplan staan de natuurdoelen aangegeven en de subsidiemogelijkheden voor het beheer van (agrarische) natuur.

Natuurbeheerplan

In het Natuurbeheerplan staat elk jaar aangegeven voor welk soort natuurbeheer subsidie beschikbaar wordt gesteld. In dit plan beschrijft de provincie de beheerdoelen en worden gebieden begrensd waarop de subsidie voor beheer en ontwikkeling van natuur, agrarische natuur en landschapselementen van toepassing is. Deze doelen zijn gebaseerd op internationale regelgeving, zoals de Vogel- en Habitatrichtlijn, en zijn aangevuld met provinciale beleidskeuzes. De subsidies worden verstrekt via Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL).

De grenzen van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en het Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL), die in de omgevingsverordening zijn vastgesteld, zijn 1 van de uitgangspunten voor de begrenzing van gebieden in het Natuurbeheerplan. In het Natuurbeheerplan zelf worden dus niet de grenzen van het NNN en het BPL vastgesteld. Dit gebeurt in de Omgevingsverordening.

Lopende gebiedsprocessen of een actualisatie van een Natura2000-beheerplan kunnen leiden tot aanpassingen van beheertypen op de (ambitie)kaarten. Deze wijzigingen worden dan verwerkt in het eerstvolgende Natuurbeheerplan.

Natuurbeheerplan 2023

Provinciale Staten hebben op 21 november 2022 het Natuurbeheerplan 2023 (pdf, 694 kB) met bijbehorende kaarten vastgesteld. Op de kaarten van het Natuurbeheerplan staat aangegeven voor welk soort natuurbeheer subsidie beschikbaar wordt gesteld in 2023.

Ontwerp Natuurbeheerplan 2024

Gedeputeerde Staten hebben op 28 maart 2023 het Ontwerp Natuurbeheerplan 2024 (pdf, 1 Mb) met bijbehorende kaarten vastgesteld. Het Ontwerp Natuurbeheerplan 2023 lag ter inzage van 6 april tot en met 17 mei 2023.

Alle zienswijzen worden voorzien van een antwoord en opgenomen in een zogenoemde ‘Nota van Beantwoording’. Naar aanleiding van de zienswijzen kan het Ontwerp Natuurbeheerplan worden aangepast. Over de Nota van Beantwoording en het definitieve Natuurbeheerplan nemen Gedeputeerde Staten in juli 2023 opnieuw een besluit.  Als u een zienwijze heeft ingediend, dan ontvangt u na vaststelling een bericht van de provincie over de Nota van Beantwoording en de vaststelling van het Natuurbeheerplan 2024.

Eind 2023 wordt de subsidie voor natuurbeheer opengesteld en kan subsidie worden aangevraagd. Het Natuurbeheerplan 2024 treedt per 1 januari 2024 in werking.

Weidevogels

Noord-Holland is van oudsher een echte weidevogelprovincie. Ondanks de afname van de weidevogelpopulatie, is deze nog steeds van internationaal belang. Van het totaal aantal grutto’s in Europa broedt zelfs 15% in Noord-Holland. De grutto is in 2015 zelfs door de Nederlanders gekozen tot ‘nationale vogel’ en staat symbool voor biodiversiteit in het landelijk gebied.

De provincie draagt bij aan de bescherming van weidevogels. Dit doen we onder meer door subsidie te verlenen aan natuurorganisaties en agrarische collectieven voor het beheer van weidevogelgebieden. Zij zorgen ervoor dat het gebied geschikt blijft voor weidevogels. De provincie vraagt van de verschillende beheerders van de gebieden dat zij samenwerken. Het leefgebied van een weidevogel beperkt zich immers niet tot dat van een enkele agrariër of grondeigenaar.

Voor het behoud van weidevogels is een aantal zaken van belang:

• Grote en open gebieden
• Weinig verstoring van de vogels
• Optimaal graslandgebruik en waterpeil
• Deelname van voldoende agrariërs aan weidevogelbeheer in agrarische gebieden
• Actief beheer van natuur door natuurbeheerders

Actieplan weidevogels

De provincie heeft een actieplan behoud van de weidevogels. Dit plan bestaat uit de volgende 10 punten:

1. Planologische bescherming
   De planologische bescherming van de weidevogelkerngebieden is onderdeel van het nieuwe beschermingsregime Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL) en via het bestaande beschermingsregime Natuurnetwerk Nederland (NNN). BPL en NNN zijn in de Ontwerp-Omgevingsverordering NH2020 opgenomen. 
2. Natuurnetwerk Nederland afmaken en topgebieden ondersteunen
   Het afmaken van het NNN betekent onder andere dat er hectares landschap binnen het Natuurnetwerk Nederland worden ingericht op manieren die geschikt zijn voor weidevogels. Daarnaast worden de topgebieden voor weidevogels versterkt door het ondersteunen van initiatieven die gunstig zijn voor de groei van het aantal weidevogels. 
3. Verkennen, verbinden en kennis delen
   De provincie wil de samenwerking tussen partners verder versterken. Provincie en beheerders hebben  waardevolle kennis, zoals monitorgegevens, ervaringen uit veldbezoeken en signalen uit het veld. Die kennis en ervaring beter met elkaar delen helpt om de leefomstandigheden voor weidevogels verder te verbeteren. De provincie investeert ook in onderzoek en kennisoverdracht.
4. Vernatting
   Vernatting van graslanden helpt bij het behoud van weidevogels. Bijvoorbeeld door  het creëren van plasdrasplekken. Er is onderzoek gedaan zodat de negatieve effecten (uitspoeling van fosfaat en het ontstaan van pitrus) van plasdrasplekken beperkt of voorkomen kan worden. Ook in 2020 geven we hier extra aandacht aan. 
5. Kruidenrijk gras
   Het kruidenrijk gras is van belang voor het vinden van voedsel, het schuilen en het broeden van weidevogels. Er is onderzoek gedaan naar de effecten van kruidenrijk gras. Agrariërs hebben behoefte aan begeleiding bij de aanleg en het beheer van kruidenrijk gras en bodembeheer. Daarom helpen wij bij het inzetten van coaches voor agrariërs. Daarnaast wordt er een veldbijeenkomst georganiseerd voor beheerders van kruidenrijk gras om kennis te delen en hun netwerk te vergroten.
6. Ruige mest
   Weidevogels gedijen beter bij beperkte hoeveelheden van ruige mest dan bij drijfmest. Er wordt daarom naar oplossingen gezocht om ruige mest in plaats van drijfmest te gebruiken. 
7. Predatiebeheer
   Te weinig kuikens van weidevogels worden groot.  Dit komt onder andere door predatoren die eieren en/of kuikens opeten. Daarom leveren we een bijdrage aan landelijk onderzoek naar predatoren. Daarnaast starten we een gezamenlijk project met beheerders waarin kennis en ervaringen over predatiebeheer worden gebundeld. Bijvoorbeeld over het proces van aanvragen van ontheffingen voor de Wet Natuurbescherming.
8. Beheer door particuliere natuurbeheerders
   Naast terrein beherende organisaties en agrarische collectieven zijn particuliere natuurbeheerders van groot belang bij het weidevogelbeheer. We willen deze natuurbeheerders daarom in 2020 meer gereedschappen bieden, zoals een opleiding natuurbeheer en coaching. 
9. Voorlichting gemeenten
   De provincie wil gemeenten meer voorlichting geven over het Natuurnetwerk Nederland, over de kernkwaliteiten van het Bijzonder Provinciaal Landschap en over de Wet natuurbescherming zodat zij kunnen bijdragen aan een betere bescherming van de weidevogels. In de tweede helft van 2020 zullen wij een project doen met Landschap Noord-Holland en Vogelbescherming Nederland om gemeenten en inwoners actiever te betrekken bij het behouden van weidevogels in Noord-Holland. Dit gaat in samenwerking met onder andere de agrarische collectieven die in de gemeenten met weidevogelbeheer bezig zijn.
10. Beheer is mensenwerk 
    Weidevogels kunnen niet zonder de enorme inzet van agrarische beheerders, natuurbeheerders, experts, vrijwilligers, gebiedspartijen en faunabeheer. Wij blijven hen ondersteunen met onder andere cursussen die worden aangeboden aan vrijwilligers die zich inzetten voor de bescherming en monitoring van weidevogels. 

We doen het niet alleen, maar samen

De provincie werkt in dit actieplan niet alleen, maar samen met verschillende partners. Alleen dan kunnen we de weidevogels behouden. En we beperken ons niet alleen tot weidevogels. De afgelopen jaren is het agrarisch natuurbeheer verbreed naar akkervogels en worden met bloemrijke akkerranden, vogelakkers en wintervoedselveldjes maatregelen getroffen waar kieviten, scholeksters en akkervogels zoals de gele kwikstaart van profiteren. Uit onderzoek blijkt dat dit beheer ook bijdraagt aan meer vlinders. Kortom: wij beperken onze inzet niet tot enkel weidevogels maar werken met onze partners aan herstel van biodiversiteit in brede zin. 

Meer informatie

Voor meer informatie over het Natuurbeheerplan kunt u contact opnemen met Marjolein Anneveldt-Pot, tel. 023-514 3684 of potm@noord-holland.nl.

Voor meer informatie over het beleid voor weidevogels kunt u contact opnemen met het regiebureau via regiebureaunnn@noord-holland.nl.