Cultuurlandschap en erfgoed
De grote verscheidenheid aan cultuurlandschappen maakt Noord-Holland uniek. De provincie vindt dit belangrijk. Daarom houdt ze bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening met deze cultuurlandschappen.
Behoud waardevolle landschappen
Noord-Holland biedt een rijke variatie aan cultuurlandschappen en cultureel erfgoed. Er zijn wadden, duinen, polders, heidevelden, veenweiden en droogmakerijen. De provincie onderscheidt zich door zijn openheid, de grote afwisseling en de contrasten in het landschap. Elk deel heeft zijn eigen ontstaansgeschiedenis, die vaak nog goed afleesbaar is in het landschap. De variatie aan landschappen in Noord-Holland is een erfenis met een grote aantrekkingskracht op mensen die in de provincie wonen, werken en recreëren.
Een aantal Noord-Hollandse cultuurlandschappen zijn van internationale betekenis. Zo staan de Waddenzee, Droogmakerij de Beemster, de Hollandse Waterlinies en de Amsterdamse grachtengordel op de Unesco Werelderfgoederenlijst. Maar ook de Westfriese Omringdijk, het veenweidelandschap, de dijkenstructuur en de vele monumenten - van molens en stolpboerderijen tot industriële, militaire en religieuze gebouwen - bepalen mede het Noord-Hollandse landschap.
Ook zijn er in Noord-Holland 32 gebieden aangewezen als ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’. Dit zijn landschappen waarop we extra zuinig zijn vanwege hun bijzondere eigenschappen en waarde voor mens en dier.
Om het landschap te sparen, moeten nieuwe ontwikkelingen zo veel mogelijk binnen bestaand bebouwd gebied gepland worden. Bij noodzakelijke uitbreiding is het van groot belang dat deze een bijdrage levert aan de identiteit en kwaliteit van de specifieke plek.
Leidraad Landschap en Cultuurhistorie
De Leidraad Landschap en Cultuurhistorie 2018 is een provinciale handreiking voor het inpassen van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in het cultuurlandschap, zoals bebouwing, agrarische bedrijven, infrastructuur of vormen van energieopwekking.
De Leidraad geeft gebiedsgerichte én ontwikkelingsgerichte beschrijvingen en biedt zo toepasbare informatie over de manier waarop ruimtelijke ontwikkelingen kunnen bijdragen aan de kwaliteit van de leefomgeving. De provincie beoogt met deze Leidraad om samen met bijvoorbeeld gemeenten, ontwikkelaars en initiatiefnemers te werken aan het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van het landschap en de cultuurhistorie.
In de informatiekaart Landschap en Cultuurhistorie staat een algemeen overzicht van landschap en cultuurhistorie van provinciaal belang.
Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland
De provincie ondersteunt gemeenten bij het opnemen van cultuurhistorische waarden in hun Omgevingsvisie. Gemeenten kunnen daarvoor terecht bij het steunpunt Monumenten en Archeologie. Het steunpunt informeert onder meer over beleid, vergunningsaanvragen, archeologisch onderzoek, wetgeving en restaureren. Ook ontwikkelt het steunpunt diverse activiteiten over de verschillende onderwerpen.
Religieus erfgoed
Het Nederlands religieus erfgoed is ongekend rijk en kan rekenen op draagvlak bij een breed publiek. Het draagvlak voor monumentale kerken, kloosters en hun interieurs is er, ongeacht of men zelf te kerke gaat en geldt zowel voor jong als oud. Door een teruglopend kerkbezoek staat het voortbestaan van veel kerken onder druk. Zo wordt het voor de eigenaren steeds moeilijker om het onderhoud van de gebouwen te bekostigen. Gevolg is dat een grote groep monumentale kerken en kloosters voor de eredienst gesloten wordt, wordt herbestemd of dat soms zelfs sloop dreigt.
Kerken zijn kenmerkend voor ons landschap en nemen een centrale plek in onze steden en dorpen in. De provincie zet zich samen met het Rijk en gemeenten in om deze waardevolle gebouwen te bewaren voor de toekomst. Zij hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend namens overheden, kerkeigenaren en vertegenwoordigers van erfgoed- en burgerorganisaties. Het doel van deze overeenkomst is een duurzaam toekomstperspectief te ontwikkelen voor het religieus erfgoed. Om dat te bereiken moet ál het religieuze erfgoed in samenhang gezien worden. Kerkgebouwen, synagogen en moskeeën van alle tijden, van alle geloven, monumentaal en niet-monumentaal.
Agrarisch erfgoed - stolpen
Noord-Holland kent diverse agrarisch bouwtypen, maar de stolpboerderij met haar piramide hoofdvorm is uniek voor Noord-Holland en daarbij een belangrijke identiteitsbepaler van het landschap boven het Noordzeekanaal. De provincie hecht waarde aan deze identiteit en wil daarom samen met gemeenten, erfgoedpartijen en eigenaren het behoud hiervan bevorderen.
Alle Noord-Hollandse stolpboerderijen tot het bouwjaar 1965 zijn in kaart gebracht en worden weergegeven op de waarderingskaart. Elk jaar worden er gemiddeld 20 van deze historische stolpen gesloopt, op een totaal van ruim 4800. Maar er worden ook nieuwe stolpen gebouwd. Dit is een teken dat de stolpboerderij wordt gekoesterd als Noord-Hollands icoon. De provincie overlegt met de Noord-Hollandse gemeenten of het wenselijk is om een sloopvergunning te verplichten voor historische stolpboerderijen. Hiermee voorkomen we dat stolpen verdwijnen voordat er in goed overleg met de eigenaren is gekeken of er mogelijkheden zijn voor herbestemming en verduurzaming. Eigenaren kunnen bijvoorbeeld een vergunning krijgen om in een stolpboerderij meerdere woningen te maken.
