Recreatie en toerisme

Langs de kust tussen Hoorn en Amsterdam komt een doorlopende fiets- en wandelroute voor inwoners en toeristen. Deze verbinding wordt deels vernieuwd en deels nieuw aangelegd.

De provincie werkt in dit project samen met alle gemeenten langs de dijken, het hoogheemraadschap Holland Noorderkwartier en de recreatieschappen Twiske-Waterland en West-Friesland. 

Dit project is onderdeel van de dijkversterking langs de kustzone die nu wordt uitgevoerd. De fietsverbinding loopt zoveel mogelijk over de top van de nieuwe dijk. De route wordt zoveel mogelijk aangesloten op andere wandel- en fietsroutes en woonwijken.

Langs de hele dijk worden bovendien bankjes, picknicksets en fietsnietjes geplaatst en dijktrappen aangelegd. Er worden zowel bestaande voorzieningen teruggeplaatst als nieuwe aangelegd. De precieze plekken worden bij het verder inrichten van de dijk bepaald. Dit gebeurt zoveel mogelijk in overleg met bewoners en bedrijven.

Planning

Met het hoogheemraadschap worden afspraken gemaakt over financiering van de plannen. De fiets- en wandelverbinding is opgenomen in het ambitieprogramma en het Projectplan Waterwet Markermeerdijk.

Grote delen van het fietspad worden naar verwachting in 2023 opengesteld. De gemeenten en natuurbeschermingsorganisaties ontwikkelen projecten die aansluiten op de fiets- en wandelverbindingen.

De Alliantie Markermeerdijken maakt voor de gemeente Hoorn op de nieuwe oeverdijk een groot stadsstrand en nieuwe fiets- en wandelmogelijkheden. Op die manier kunnen inwoners en bezoekers nog meer genieten van de kust aan de westzijde van Hoorn.

Het stadsstrand op de oeverdijk ligt straks tussen schouwburg Het Park en de Galgenbocht bij de Grote Waal en wordt ongeveer 130 meter breed en een kilometer lang. Auto’s, fietsers en voetgangers worden vanaf de binnenstad van de schouwburg naar het strand geleid. Op de oeverdijk tussen de Galgenbocht en natuurgebied De Hulk komt een fietspad.

Bruggen

Op de bestaande dijk komen 3 bruggen naar de oeverdijk, waarvan 2 bij het stadsstrand: een voetgangersbrug ter hoogte van Sterflat 1, een brug voor voetgangers, fietsers en auto’s ter hoogte van de Galgenbocht en een wandel- en fietsbrug bij natuurgebied De Hulk.

Deze bruggen verbinden de oeverdijk en het stadsstrand met de woonwijken van Hoorn en het bestaande wegen-, fietspaden- en wandelnetwerk. De provincie, de gemeente Hoorn en de Alliantie Markermeerdijken trekken gezamenlijk op voor het ontwerpen van deze nieuwe bruggen.

Het stadsstrand krijgt bovendien 500 parkeerplaatsen. De meeste liggen bij de uiteinden van het strand: naast de schouwburg en ter hoogte van de Galgenbocht. Op piekdagen is parkeren ook in het tussengebied mogelijk.

Paden en parkeren

Op de oeverdijk bij het stadsstrand komen zachte glooiingen met lage, bloemrijke vegetatie en hogere struiken. Wandelaars en fietsers krijgen een eigen pad langs het water tussen of over de glooiingen.

Het stadsstrand krijgt ongeveer 250 vaste parkeerplaatsen en 250 groene overloopparkeerplaatsen voor warme zomerdagen. De meeste liggen bij de uiteinden van het strand: naast de schouwburg en ter hoogte van de Galgenbocht.

Autoverkeer kan via een fietsstraat van en naar de parkeerplaatsen op de oeverdijk rijden. De auto’s worden niet dwars op de rijbaan geparkeerd, maar gegroepeerd in ‘parkeerkoffers’. Door deze indeling en de aanwezige glooiingen gaan de auto’s meer op in de omgeving en zijn ze minder zichtbaar.

Planning

De Alliantie Markermeerdijken startte in oktober 2019 met het opspuiten van de eerste laag van de oeverdijk voor de kust van Hoorn, gevolgd door de tweede laag in april 2020. De aanleg van de oeverdijk duurt naar verwachting zo’n 2,5 jaar. Dit betekent dat de oeverdijk in het voorjaar 2022 klaar is. Daarna start de gemeente met de aanleg van het stadsstrand. Dit duurt ongeveer een jaar. In 2023 is het strand volgens planning klaar voor gebruik.

Meer informatie over het stadsstrand staat op de website van de gemeente Hoorn.

Bij Etersheim komen meerdere troeven samen die gezamenlijk veel potentie hebben voor de ontwikkeling van cultuurtoerisme en educatie. In een integraal cultuurtoeristisch project kan het gebied tot ontwikkeling komen. 

Bij Etersheim bevinden zich een aantal pareltjes die gezamenlijk veel kans bieden voor het aantrekken van zogeheten ‘cultuurtoeristen’. Het gaat om de combinatie van het Schooltje van Dik Trom, informatiecentrum De Breek, Etersheimbraakmolen, het laagste punt van Noord-Holland, de variatie in waterpeilen van de polders en de historie van het verdronken dorp Oud Etersheim.

In een integraal cultuurtoeristisch project kan het gebied verder tot ontwikkeling komen. Met als doel het versterken van beleefbaarheid en toegankelijkheid van de kustzone. Dit initiatief vormt onderdeel van ‘Dijk van een Kust’.

Initiatiefnemers zijn Stichting Etersheimerbraak in samenwerking met gemeente Edam-Volendam, provincie Noord-Holland, informatiecentrum De Breek en Alliantie Markermeerdijken.

Archeologisch minimuseum De Waterwolf

In de Etersheimer Braakpolder staat een bijzonder museum: Minimuseum De Waterwolf. Het museum vertelt aan de hand van archeologische vondsten over de geschiedenis van de Markermeerdijk en het gebied eromheen: het verdronken dorp Etersheim, de strijd tegen de zee en de vorming van het landschap.

Tijdens de Nationale Archeologiedagen op vrijdag 18 juni 2021 opende De Waterwolf voor het eerst haar deuren voor publiek. Voor 2022 staat een uitbouw van het minimuseum gepland. Bovenop het museum is een ruimte ingericht waar men kan vergaderen en ook het zogeheten NAP-spel kan spelen.

Naast het museum bestaat een wandelroute van circa 3 kilometer lang. Met een podcast-route worden bezoekers door de polder en over de dijk gegidst. Lees ook het Projectverslag Archeologisch Minimuseum de Waterwolf (pdf).

Het minimuseum is te bezoeken op zaterdag en zondag tussen 10.00 en 18.00 uur. Van 15 april tot 1 oktober kan dat ook op woensdag, donderdag en vrijdag van 10.00 tot 16.00 uur.

Archeologisch minimuseum De Waterwolf is gerealiseerd op initiatief van de Alliantie Markermeerdijken met financiële steun van onder andere de provincie Noord-Holland en de gemeente Edam-Volendam. Het tijdelijke museum komt voort uit de samenwerking met de Stichting Etersheimerbraak en is geplaatst op het terrein van bezoekerscentrum de Breek waar ook de Brekermolen staat.

De Markermeerdijk tussen Hoorn en Amsterdam wordt op dit moment versterkt. De Markermeerdijk is een provinciaal monument. De dijk is een levend monument: het resultaat van continue aanpassingen aan de eisen van de tijd. Met de huidige dijkversterking gaat de dijk weer een nieuwe fase van herinrichting in. 

Archeologische vondsten

Bij de dijkversterking vindt archeologisch onderzoek plaats: in het voorland, in het water en in het achterland. Alle archeologische vondsten zijn eigendom van de provincie Noord-Holland (alleen vondsten binnen de gemeenten Hoorn en Amsterdam worden eigendom van die gemeenten). Zij worden uiteindelijk bewaard in het archeologisch depot in Huis van Hilde in Castricum. Een selectie van archeologische vondsten is te zien in het minimuseum. 

Zo zijn daar alledaagse dingen als een schoen, een kruik en bouwmaterialen te zien, maar ook  bijzondere objecten als munten. Het is zelfs mogelijk ‘de bodem in te gaan’, tot zo’n 1.000 jaar terug in de tijd.

In het museum is ook informatie te vinden over de legendarische goudschat van Etersheim en de sarcofaag die in 2009 voor de kust zijn opgedoken. Deze middeleeuwse sarcofaag is nu te zien in Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum.

Steiger voor Bruine Vloot

Etersheim is moeilijk bereikbaar met de auto. En het is zeker niet gewenst dat bezoekers massaal met bussen naar de locatie komen. Daarom richt de stichting zich op bezoekers die met (ov-) fiets of over het water komen. Verschillende contacten met de ‘Bruine Vloot’ zijn daarvoor gelegd. Om aan te kunnen leggen bij Etersheim is een steiger noodzakelijk. De gemeente Edam-Volendam verkent de mogelijkheden om deze voorziening gerealiseerd te krijgen, gekoppeld aan de huidige werkzaamheden voor de dijkversterking.

De provincie en het recreatieschap Twiske-Waterland willen de oude zeesluis bij Edam begaanbaar maken voor wandelaars en fietsers.

Op dit moment onderzoeken de gemeente, het recreatieschap en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier of en op welke manier de passage veilig gemaakt kan worden voor wandelaars. Daarnaast willen de partners de verbinding ook toegankelijk maken voor fietsers. Zodra hier overeenstemming over is bereikt, gaan ze hierover in gesprek met omwonenden en belanghebbenden.