Onderzoeksresultaten mogelijk robuuste oplossing

De provincie Noord-Holland onderzocht 3 alternatieven voor de verbinding A8-A9. Het gaat om het door Provinciale Staten in januari 2022 vastgestelde Landschapsplan (Golfbaanalternatief), een route via de bestaande N203 en de route langs Kreekrijk. Het onderzoek is klaar.

De conclusie: De regionale bereikbaarheid en leefbaarheid in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal verbetert in alle 3 de gevallen niet of nauwelijks. Het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route rondom Kreekrijk hebben wel een positief effect op de lokale leefbaarheid in Krommenie en Assendelft, maar creëren vervolgens problemen op andere plekken in de regio op het gebied van leefbaarheid en bereikbaarheid. Bovendien zijn de stikstofeffecten van deze 2 alternatieven zo groot, dat ze beide niet haalbaar en uitvoerbaar zijn binnen de huidige wet- en regelgeving.

Op basis van de onderzoeksresultaten gaat de provincie niet verder met plannen de uitwerking van het Landschapsplan (Golfbaanalternatief) en met de uitwerking van de route langs Kreekrijk. Het alternatief via de bestaande route langs de N203 heeft nauwelijks effect op de regionale bereikbaarheid en kent een uitdaging met betrekking tot de stikstof- en milieueffecten. Dit alternatief heeft wel enig positief effect op de lokale bereikbaarheid en leefbaarheid. Dit zijn aanknopingspunten om na de zomer een variantenstudie te starten voor dit traject. Hier worden de gemeente Zaanstad en de omgeving actief bij betrokken.

Het onderzoek

Het onderzoek naar een robuuste oplossing voor de Verbinding A8-A9 is afgerond. De effecten van het Golfbaanalternatief met landschapsplan, alternatief 2 (verdiepte ligging naast de bestaande N203) en alternatief 7 (rondweg langs Kreekrijk) zijn geactualiseerd. Het gaat daarbij hoofdzakelijk om de thema’s bereikbaarheid, leefbaarheid en verkeersveiligheid. Hierbij zijn de nieuwste verkeersmodellen gebruikt, waarin ook de verwachte woningbouw in de regio is verwerkt. Daarnaast zijn de investeringskosten geactualiseerd.

Het in 2022 door Provinciale Staten vastgestelde voorkeursalternatief (Golfbaanalternatief met Landschapsplan) kost ruim € 900 miljoen (prijspeil 2021). Omdat de financiering hiervan niet in zicht is, is in het coalitieakkoord ‘Verbindend vooruit’ opgenomen dat wij een onderzoek doen naar een robuuste oplossing voor de verbinding A8-A9. Dat onderzoek startte in augustus 2024.

Wat laten de onderzoeksresultaten zien en waarom?

De onderzoeksresultaten laten zien dat alle 3 varianten geen robuuste oplossing zijn
De opgave is breder dan alleen een verbinding tussen de A8 en A9
De aanleg van het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route langs Kreekrijk is binnen de huidige wet- en regelgeving niet haalbaar is
Het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route langs Kreekrijk negatieve effecten laten zien op de doorstroming en leefbaarheid in met name Assendelft

Op het gebied van bereikbaarheid:

In de onafhankelijke situatie, zonder de aanleg van een verbinding A8-A9, zal in 2040 het wegennet vol raken. Dit komt door een groei van het verkeer van circa 20% tot 30% ten opzichte van 2023. Er ontstaan files op de A7, A8 en A9
De aanleg van nieuwe infrastructuur (Golfbaanalternatief of de route langs Kreekrijk) zorgt ervoor dat deze fileknelpunten groter worden
De verdiepte ligging langs de bestaande N203 heeft weinig tot geen effect op de knelpunten. Wel is sprake van meer verkeer over de N203 in Krommenie
Buiten de spitsen is sprake van reistijdwinst door de aanleg van de verbinding. Bij het Golfbaanalternatief met landschapsplan is die winst het grootst, bij route langs de bestaande N203 is sprake van nauwelijks reistijdwinst

Op het gebied van leefbaarheid:

Bij alle 3 de alternatieven daalt de geluidsbelasting langs de N203 in Krommenie. Bij het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route langs Kreekrijk is de daling het hoogst. Daar staat tegenover dat op andere plekken een toename van de geluidsbelasting te verwachten is. Met name bij Saendelft en Assendelft is een toename verwacht. Bij het Golfbaanalternatief met landschapsplan is sprake van een toename van de geluidsbelasting langs de A9 (Broekpolder), het tracé van het Golfbaanalternatief en de A8. Bij de route langs Kreekrijk is een toename van de geluidsbelasting in Saendelft en Kreekrijk
Door de toename van verkeer daalt de luchtkwaliteit bij het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route langs Kreekrijk. Bij de verdiepte ligging naast de bestaande N203 is er weinig effect in de regio. Wel is lokaal sprake van een verbetering aan de westzijde van Krommenie en een verslechtering aan de oostzijde. Dit heeft te maken met filevorming voor de aansluiting van de N203 met de N246. De verbetering aan de westzijde komt door een verlaging van de maximumsnelheid op de N203 tussen de Rosariumlaan en Busch en Dam
Bij luchtkwaliteit heeft het verkeer invloed op de uitstoot van stikstofdioxide. De groei en/of het verschuiven van verkeersstromen gaat gepaard met stikstofdepositie in Natura2000-gebieden. Uit de berekeningen voor de aanleg en het gebruik van het Golfbaanalternatief met landschapsplan en de route langs Kreekrijk blijkt dat de stikstofdepositie dusdanig groot wordt, dat deze bij de huidige wet- en regelgeving niet aangelegd kunnen worden. De verdiepte ligging naast de bestaande N203 kent ook een toename aan stikstofdepositie, maar kent een aantal aanknopingspunten om het alternatief beter te maken.

Op het gebied van verkeersveiligheid:

Alle 3 de alternatieven hebben een positief effect op de verkeersveiligheid. Vooral het Golfbaanalternatief met landschapsplan waarbij het meeste verkeer wordt afgewikkeld via stroomwegen. Het minste effect treedt op bij de verdiepte ligging naast de bestaande N203

De investeringskosten en maatschappelijke kosten en batenanalyse (MKBA):

De investeringskosten zijn geactualiseerd naar prijspeil oktober 2024. Door de inflatie is sprake van een forse toename aan investeringskosten bij het Golfbaanalternatief met landschapsplan:
Golfbaanalternatief met landschapsplan (alternatief 3): circa € 1,2 miljard
De verdiepte ligging naast de bestaande N203 (alternatief 2): circa € 205 miljoen
De route langs Kreekrijk (alternatief 7): circa € 411 miljoen
Uit de maatschappelijke kosten-baten analyse (MKBA) blijkt dat de baten, met name uit reistijdwinst, niet opwegen tegen de kosten. Er wordt onvoldoende reistijdwinst geboekt om de investeringen maatschappelijk terug te verdienen.

Samenvatting onderzoeksresultaten

Bereikbaarheid

Leefbaarheid

Verkeersveiligheid

Ontwerptekeningen

De groei van het verkeer – in combinatie met de sterk toegenomen woningbouwplannen – zet de bereikbaarheid van heel Noord-Holland boven het Noordzeekanaal richting 2040 onder druk. Het aanleggen van een Verbinding A8-A9 gaat dit niet oplossen zonder een combinatie met andere maatregelen. Dit vraagt om een breder onderzoek naar de bereikbaarheid van boven het Noordzeekanaal door het Rijk samen met de regio. Wij kaarten dit samen met de Vervoerregio Amsterdam en de betrokken gemeenten bij het Rijk aan en betrekken daarbij een directe verbinding tussen de A8 en A9.

Daarnaast willen wij aan de slag met de N203 in Krommenie. Door een andere inrichting van de N203 willen we de doorstroming binnen Krommenie verbeteren en de overlast van het verkeer beperken. Daarvoor starten we een variantenstudie naar de N203 Krommenie: “Variantenstudie N203 Krommenie”. Deze studie richt zich op het gedeelte van de N203 vanaf de kruising met de N246 tot en met de kruising met Busch en Dam.

Wat gaan we doen en wanneer?

Het doel van de Variantenstudie N203 Krommenie is het beperken van de overlast van het verkeer door een andere inrichting van de N203. In onderstaande afbeelding is het gedeelte van de N203 waar het om gaat weergegeven. Belangrijke zaken die onderdeel zijn van de variantenstudie zijn:

De uitkomsten van alternatief 2 uit het onderzoek naar een Robuuste oplossing Verbinding A8-A9 worden meegenomen
Een aantal maatregelen uit de leefbaarheidsmaatregelen N203 Krommenie worden meegenomen
De aanpak van de variantenstudie wordt afgestemd met de gemeente Zaanstad en inwoners

De variantenstudie start na de zomer 2025.

Kaart met daarop de N203 in Krommenie — De scope (rode lijn) van de Variantenstudie N203 Krommenie

De verbinding A8-A9 kent een lange geschiedenis: eind jaren ’50 van de vorige eeuw wordt er al gesproken over een weg van de Coentunnel naar Beverwijk. Het eerste deel van de weg, de huidige A8, werd aangelegd, maar de bouwactiviteiten staakten in 1974 (onder andere vanwege bezuinigingen bij het Rijk). Het project komt in de jaren daarna in verschillende plannen en onderzoeken steeds weer opnieuw naar voren. Uit een MIRT-onderzoek van 2013 blijkt dat er in 2030 grote verkeersknelpunten in de regio zullen ontstaan als er geen aanvullende maatregelen worden getroffen. MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport, een onderzoek dat door het Rijk wordt uitgevoerd. Dit is voor de regio de aanleiding om een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan en de studie naar een Verbinding A8-A9 te starten.

Uit die onderzoeken kwamen 7 mogelijke manieren om de A8 en de A9 met elkaar te verbinden. De voor- en nadelen werden tegen elkaar afgewogen in een planstudie. In 2018 is het Golfbaanalternatief, het alternatief 3, aangewezen als voorkeursalternatief.

De gekozen verbindingsweg tussen de A8 en A9 doorkruist het UNESCO Werelderfgoed de Stelling van Amsterdam. De provincie Noord-Holland is verantwoordelijk voor het behoud van dit werelderfgoed. Er is dus een goede oplossing nodig om de nieuwe weg in te passen in het cultuur-historische landschap. Die oplossing wordt gevonden in een landschapsplan. Een ontwerp met een verdiepte ligging: gericht op zo min mogelijk aantasting van de Stelling van Amsterdam, met als doel een weg die zo onzichtbaar mogelijk is. Provinciale Staten stemmen begin 2022 in met dit landschapsplan.

De investeringskosten van het landschapsplan bedragen in 2022 ruim € 900 miljoen. De provincie kan deze kosten onmogelijk alleen dragen en zonder zicht op financiering wordt niet begonnen aan een volgende fase. De samenwerkende partijen werken daarom vanaf 2024 met elkaar aan een mogelijke robuuste oplossing.