Slimme (vaar)weg

Slim instellen van verkeerslichten voor fietsers

Het aantal inwoners en reizigers in de provincie Noord-Holland groeit de komende jaren sterk. Om Noord-Holland bereikbaar en leefbaar te houden, wil de provincie het voor haar inwoners makkelijker maken om de fiets te pakken, ook voor langere afstanden. Daarom investeert de provincie in slimme maatregelen. Ze stelt 11 verkeerslichten in Noord-Holland zo in dat fietsers vaker groen krijgen en minder lang hoeven te wachten op een kruising. 

Door slim gebruik te maken van de bestaande detectielussen (sensoren in de weg) bij verkeerslichten wordt voorkomen dat fietsers onnodig lang voor rood staan te wachten. Op plekken waar veel scholieren rijden krijgen grote groepen fietsers langer groen, zodat de staart van de groep ook veilig de overkant kan bereiken. Op deze manier wordt fietsen aantrekkelijker en veiliger. Benieuwd hoe het werkt? Bekijk de animatie (YouTube).

Bekijk de video: Groen licht voor fietsers

Data uit voertuigen met ROMO

Door anoniem data uit tienduizenden auto’s van Mercedes-Benz te gebruiken, weten wegbeheerders sneller wat de kwaliteit van hun weg is. Sensoren in deze auto’s kunnen anoniem doorgeven waar het bijvoorbeeld glad is, gaten in de weg zitten of waar zich mogelijk onveilige verkeerssituaties voordoen. Deze informatie, uit het project Road Monitor (ROMO), helpt wegbeheerders zoals de provincie Noord-Holland de verkeersveiligheid verbeteren. Door continu een actueel beeld van de status van de weg is sneller anticiperen mogelijk dan met reguliere inspectierondes die een paar keer per jaar plaatsvinden. 

Op dit moment wordt gekeken hoe betrouwbaar de informatie uit de auto’s is, op welke manier de data geïnterpreteerd kan worden en of er eventueel aanvullende informatie nodig is om de voertuigdata te gebruiken.

Zorgvuldig omgaan met privacy

De provincie gaat uiterst zorgvuldig om met de data en de privacy. Eigenaren van een Mercedes moeten eerst toestemming geven voordat de data uit hun auto gedeeld kan worden. Daarnaast is de data anoniem waardoor niet zichtbaar is uit welk voertuig de data afkomstig is. De verzamelde data wordt vervolgens gecombineerd met openbare informatie over het weer en de verkeersongevallen. 

Effect naar rijhulpsystemen auto's op de weg

Voor de provincie is het van belang om te weten of rijhulpsystemen in slimme auto's goed werken op de provinciale wegen. Als dat niet zo is, kunnen de systemen voor onveilige situaties op de weg zorgen. De provincie heeft daarom twee rijhulpsystemen onderzocht die een directe relatie hebben met de inrichting van de weg: rijstrookhulp en intelligente snelheidsassistent. De technische werking van deze systemen is afhankelijk van 3 factoren: de weg (breedte, belijning), de auto (rijhulpsysteem, camera’s, algoritmes) en data (maximumsnelheden, digitale geografische kaarten).

Het praktijkonderzoek is uitgevoerd met twee verschillende auto’s waarbij een duidelijk verschil tussen de werking van beide type rijhulpsystemen zichtbaar was. Hoe rijhulpsystemen functioneren op het provinciale wegennet is per autotype en per rijhulpsysteem verschillend. Er kan daarom geen algemene conclusie worden getrokken over de werking van álle rijhulpsystemen.

Knelpunten

Er is een (beperkt) aantal knelpunten geconstateerd waarbij de systemen nog niet goed werken op de provinciale wegen, bijvoorbeeld twee verkeersborden op 1 paal. De systemen hebben moeite om de borden te lezen. Dit betekent niet dat de provinciale wegen of bebording direct aangepast moeten worden. De oplossing van een knelpunt kan liggen in de infrastructuur óf in het voertuig zelf óf in de data. Bij dit knelpunt bijvoorbeeld kan de bebording aangepast worden, 1 bord per paal of door de algoritmes opnieuw te trainen op 2 borden. Deze knelpunten gelden niet alleen voor de provinciale wegen in Noord-Holland, maar kunnen overal in Nederland voorkomen. De provincie gaat hierover in gesprek met en samenwerken met andere wegbeheerders. 

Resultaten onderzoek 

Rijhulpsystemen maken gebruik van live data uit sensoren én data uit een database, zoals digitale geografische kaarten en maximumsnelheden. Met name voor de snelheidsassistent is het van belang dat de snelheidsborden goed leesbaar zijn en dat ook de database met maximumsnelheden klopt. Het zorgen voor een goede database is cruciaal voor de juiste werking van deze systemen. Voor de provincie en alle wegbeheerders betekent dit dat zowel de fysieke infrastructuur op orde moet zijn alsook de kwaliteit van de data. Hier zijn wij als provincie dan ook hard mee aan de slag.

Lees het hele rapport (pdf, 3.28 MB) voor meer informatie.

De reis van de slimme steen

De regionale vaarwegen in Noord-Holland kunnen intensiever worden gebruikt dan nu gebeurt. De provincie stimuleert daarom goederenvervoer over water in plaats van over de weg. Op die manier leveren we een bijdrage aan de leefbaarheid, bereikbaarheid en de afgesproken klimaatdoelen om de CO2-uitstoot te verminderen. De provincie werkt aan het realtime volgen van goederen met behulp van data, ook wel ‘Internet of Cargo’ genoemd. De goederen worden slim gemaakt door er data aan te koppelen zodat de hele reis live te volgen is door de vervoerder. Zo kan de vervoerder kiezen van de meest duurzame reis (over weg of water), op het meest gunstigste tijdstip en is het bundelen van ladingen en het beter plannen van een rit  daardoor mogelijk. De eerste slimme lading was een lading bakstenen. Bekijk de video over de 'reis van de slimme steen' om te zien hoe het werkt.

 Bekijk de video over 'De reis van de slimme steen'.

Toolbox Smart Mobility

De provincie Noord-Holland zet steeds vaker slimme (technologische) maatregelen in voor het verkeer maar heeft ook alle (95!) tools gebundeld in de Toolbox Smart Mobility. Door nieuwe technieken in te zetten kan het verkeer beter verspreid worden. Ook kunnen slimme maatregelen helpen de verkeersveiligheid te verhogen of om sneller, gerichter en persoonlijker te communiceren met de omgeving en (vaar)weggebruikers. De Toolbox Smart Mobility is zowel in te zetten in de studie-en planfase van projecten als tijdens de uitvoering van (weg)werkzaamheden om de hinder te beperken.

Bekijk de Toolbox Smart Mobility met slimme maatregelen voor minder hinder.

Auto van de straat

Autodelen wordt steeds populairder, scheelt ruimte in de straat en is beter voor het milieu. Daarom stimuleert de provincie met het project Auto van de Straat bewust reisgedrag met schone vervoersmiddelen door inwoners uit de Rijp, Purmerend en Alkmaar te laten ervaren hoe elektrisch autodelen werkt. Het idee is dat zij zoveel mogelijk hun eigen auto laten staan en gebruik maken van een deelauto samen met andere bewoners uit de buurt. Door auto's te delen worden er minder auto's geproduceerd en maken mensen bewustere keuzes om te reizen. Dat leidt tot minder autokilometers en komt de leefbaarheid en bereikbaarheid in Noord-Holland ten goede. De provincie werkt hierin samen met Natuur en Milieu. Na de zomer zijn alle resultaten bekend. Meer informatie staat op www.autovandestraat.nl.

Treintje slimme auto's remt zelf voor rood verkeerslicht 

In de zomer van 2021 heeft op de provinciale wegen rondom Schiphol een unieke proef plaatsgevonden. Voor het eerst gebruikte een treintje auto’s informatie uit slimme verkeerslichten om zélf hun snelheid aan te passen. De provincie onderzoekt de effecten van technologische ontwikkelingen op haar wegen om ook in de toekomst te kunnen zorgen voor slim, schoon en veilig reizen.

Het treintje auto’s staat draadloos met elkaar in verbinding en communiceert niet alleen met elkaar, maar ook met de verkeerslichten. Elke auto in het treintje weet wanneer de auto’s ervoor afremmen of gas geven. Met een speciale cruise control reageert de auto veel sneller op zijn voorganger dan mensen zelf kunnen. Dat systeem heet coöperatieve adaptieve cruise control, CACC. Benieuwd hoe het werkt? Bekijk dan onderstaande video.

Bekijk de video 'Treintje slimme auto's remt zelf voor rood verkeerslicht' 

Digitalisering mobiliteitsdata

De provincie Noord-Holland is een van de initiatiefnemers en participanten in de regionale datastrategie. Doel van het project is om ervoor te zorgen dat de wegbeheerders meer datagedreven gaan werken én dat er data beschikbaar komt om reizigers beter te informeren.

Het project is landelijk opgezet zodat in iedere provincie, regio en gemeente dezelfde data wordt verzameld met dezelfde kwaliteit. In 2023 moet de kwaliteit van 15 data-items (zie infographic) voor 90% op orde zijn. Voor de provincie is dat van belang voor onze eigen operatie, bijvoorbeeld het optimaliseren van brugopeningen, het voorrang verlenen aan groepen fietsers bij verkeerslichten en het bijhouden van wegwerkzaamheden. Ook reizigers kunnen niet meer zonder. Data is voor hen van belang om gerichte informatie te ontvangen en minder overlast van wegwerkzaamheden of brugopeningen te ervaren. Dat zorgt er niet alleen voor dat de reiziger sneller op plaats van bestemming is, het is ook goed voor de doorstroming en het milieu.

Fietsproef

Steeds meer mensen gebruiken de fiets voor het woon-werkverkeer, waardoor de fiets steeds meer een alternatief voor de auto is. Daarnaast draagt fietsen bij aan een gezonde leefstijl en houdt het Noord-Holland bereikbaar. Daarom krijgt de fiets extra aandacht. Naast het verbeteren van fietspaden en -voorzieningen, biedt Smart Mobility kansen om de veiligheid en bereikbaarheid van fietsers te verbeteren. 

De provincie Noord-Holland heeft in de eerste helft van 2021 op de kruising van de N201 met de Cruquiusdijk in Haarlemmermeer slimme technieken getest om fietsers en groepen fietsers automatisch te kunnen tellen en herkennen. Dat gebeurde onder andere met slimme camera’s en apps die communiceren met het intelligente verkeerslicht. De provincie onderzocht of deze technieken ervoor kunnen zorgen dat fietsers in de toekomst sneller groen kunnen krijgen bij het verkeerslicht. De proef is inmiddels afgerond.

Slimme verkeerslichten

De Noord-Hollandse verkeerslichten en verkeerscentrale behoren tot de modernste van Europa. De verkeerslichten zijn zo ingesteld dat de afwikkeling van het verkeer zo optimaal mogelijk verloopt. De Driemerenweg (N205) in Hoofddorp is de eerste slimme weg in Nederland. 

Inmiddels staan er ook op de N231, N232 en N201 rondom Aalsmeer en Schiphol slimme verkeerslichten van de provincie. Op de wegen rondom de Bloemenveiling kan vrachtverkeer door een ingebouwde mobiliteitstoepassing (de Logi-app) prioriteit krijgen. De slimme verkeerslichten kunnen hierdoor anticiperen op naderende vrachtwagens en ze eerder of langer groen geven. De chauffeurs hoeven hierdoor minder af te remmen en op te trekken. Naast tijdswinst, bespaart het brandstof en vermindert het de CO₂-uitstoot. 

Bekijk de video 'Slimme verkeerslichten op de N205'

De slimme verkeerslichten ontvangen signalen via mobiele telefoons, boardcomputers en navigatiesystemen in of op fietsen, auto’s, vrachtauto’s, bussen en schepen. Daardoor kunnen de verkeerslichten inspelen op de verkeersdrukte en bepaalde verkeersstromen voorrang geven. Hierdoor benutten we de bestaande (vaar)wegen optimaal en beperken we de aanleg van extra (vaar)wegen waar niet altijd ruimte voor is. Daarnaast levert het milieuvoordelen op omdat het verkeer efficiënter doorrijdt. Wil jij ook slimmer, schoner en veiliger reizen? Gaan dan naar de pagina slim reizen.

Bekijk de video 'De gebruikerstest'

Een ‘treintje’ van zeven auto’s

In 2018 heeft de provincie geëxperimenteerd met een ‘treintje’ van 7 auto’s die met elkaar én de verkeerslichten communiceren. De auto’s staan draadloos in verbinding met elkaar, waardoor zij weten wanneer de voorganger optrekt of afremt. Dat komt door een speciale cruise control: coöperatieve adaptieve cruise control (CACC). Hierdoor passen er meer auto’s op een stuk weg en kunnen zij met meerderen tegelijk door het groene licht rijden, omdat de verkeerslichten het 'treintje' auto's herkent. Minder stoppen en optrekken zorgt daarnaast voor minder uitstoot. Ook neemt de reistijd af. Bij de verkeerslichten stonden de auto’s wel verder uit elkaar dan normaal, waardoor de rij langer werd en de linksaf- en rechtsafvakken niet volledig gebruikt werden. Dit heeft een negatief effect op de doorstroming en moet nog verbeterd worden.

Nog niet alle auto’s zijn met elkaar verbonden ('connected cars'). Het is een overgangsperiode waarbij ook gewone auto’s op de weg rijden.

Bekijk de video 'Communicerende auto’s getest op eerste slimme weg'

Vrachtwagens die communiceren met verkeerslichten

In 2017 testte de provincie als eerste ter wereld de communicatie tussen vrachtwagens en verkeerslichten. Een proef waarbij de verkeerslichten rondom Schiphol direct communiceerden met vrachtwagens via het 4G netwerk. Dat zorgde voor minder uitstoot, minder vertraging, lagere brandstofkosten en betrouwbare reisinformatie. Inmiddels maken 50 vrachtwagens van Dobbe Transport B.V. dagelijks gebruik van de slimme verkeerslichten bij de Bloemenveiling in Aalsmeer en Schiphol.  

Bekijk de video 'Steeds slimmer reizen in Noord-Holland'

Zelfrijdende bus

Een zelfrijdende bus klinkt wellicht nog wat futuristisch, maar was in 2016 toch al werkelijkheid. Op een vrijliggende busbaan tussen Schiphol en Haarlem heeft de zelfrijdende bus, de Mercedes Benz Future Bus, zelfstandig gereden door tunnels en over kruisingen.

Bekijk de video 'Zelfrijdende bus'

Blauwe Golf

Noord-Holland heeft 285 beweegbare bruggen en sluizen. 130 daarvan zijn verbonden aan een belangrijke weg en/of vaarweg. Door samen met andere (vaar)wegbeheerders met 1 brugmanagementsysteem te werken, ontstaat een 'blauwe golf' (net als de 'groene golf' op de weg, maar dan op het water). Zo verbetert de doorstroming op weg én water. Weten hoe dat precies werkt? Bekijk de animatie. Zelf het gemak ervaren van varen op de Blauwe Golf? Bekijk de speciale pagina over de Blauwe Golf en digitale vaargids of het artikel op NH-nieuws. 

Bekijk de animatie 'minder wachten voor bruggen en sluizen'

Voorspellen van de wachtrij bij het verkeerslicht

Het aantal wachtende auto's, motoren en vrachtauto's voor een verkeerslicht wordt al voorspeld. Op basis van deze zogenaamde 'wachtrijvoorspellingen' kan de verkeerscentrale het verkeer optimaal regelen  in de ochtend- of avondspits. Een verkeerslicht gaat dan bijvoorbeeld langer op groen.

Tot voor kort was het probleem dat iedere verkeerslichtenleverancier dit op zijn eigen manier implementeerde. Nu is er een innovatieve aanpak om de wachtrijvoorspellingen voor alle verkeerslichten binnen de provincie op dezelfde manier te ontvangen, namelijk via de 'cloud'. Bij deze voorspellingen wordt gebruik gemaakt van de meetlussen (sensoren) in de weg en vele jaren historische data.

De historische data wordt gebruikt om een netwerk te trainen (ook wel machine learning genoemd). Via kunstmatige intelligentie (artificial intelligence- AI) wordt vervolgens de actuele en toekomstige wachtrijen bij een kruispunt voorspeld. Het voordeel is dat een mogelijk verkeersknelpunt voorkomen kan worden voordat het probleem echt optreedt. Zo ontstaat een rustiger verkeersbeeld. Dit project doet de provincie samen met Hal24K.  

Bevorderen werkgelegenheid met gratis werk-en leertraject

De toepassing van Smart Mobility vraagt een andere soort kennis, competenties en samenwerking dan overheden traditioneel gewend zijn. Daarnaast is er een tekort aan personeel op de arbeidsmarkt. Dit wordt gevoeld door zowel publieke als private partijen in het hele werkveld. Daarom worden landelijk als regionaal de handen ineen geslagen om met elkaar te verkennen hoe dit opgelost kan worden. Zo wordt er ondermeer gewerkt aan een inventarisatie van leervormen en projecten die goed werken en hoe dit beste kan worden gedeeld. Daarnaast wordt op landelijk niveau gekeken naar de afstemming tussen onderwijs en overheid wat betreft Smart Mobility onderwerpen in opleidingen en welke behoefte er is aan samenwerking met binnen de triple helix (onderwijs, bedrijfsleven en overheid).

Binnen de provincie zetten we ons verder in om studenten, afgestudeerden en zij-instromers mogelijkheden te bieden om zich bij ons verder te ontwikkelen. De provincie Noord-Holland vindt het belangrijk om te investeren in haar (toekomstige) medewerkers ofwel 'Human Capital'. Daarom bood de provincie samen met de provincie Overijssel en het UWV een gratis opleidings-en ervaringstraject aan.