“Maak fietsen fiscaal aantrekkelijker”

Waar begin je als werkgever met het duurzamer laten reizen van je werknemers? Rein Aarts en Nick Ruiter weten er alles van en helpen werkgevers graag op weg.

“Een manager weet wel dat zijn bedrijf iets moet met duurzame mobiliteit, maar hoe geef je daar invulling aan?”, zegt Aarts. “Wij kunnen zo iemand meenemen.”

 
Hij is directeur van Breikers, een bureau dat zich in heel Noord-Holland inzet voor de transitie naar slimme en duurzame mobiliteit en logistiek. Ruiter is werkzaam als programmamanager voor IJmond Bereikbaar, een samenwerking tussen het bedrijfsleven, Omgevingsdienst IJmond en de gemeenten Heemskerk, Beverwijk en Velsen.

Modern werkgeverschap

Inmiddels zijn Breikers en IJmond Bereikbaar bij steeds meer werkgevers bekend. “Onze mobiliteitsmakelaar zit aan de voorkant van het proces”, vertelt Aarts. “Hij benadert heel veel verschillende organisaties en een extern bureau zoekt vervolgens uit waar die behoefte aan hebben en wat daarin mogelijk is.”

Rein legt uit hoe het werkt: “Het gaat echt om één-op-één advies. Voor elke werkgever is een bepaald aantal adviesuren beschikbaar, waarvoor hij van ons een adviseur krijgt. Wij dienen hiermee een aantal publieke doelen, zoals duurzaamheid, minder file en verkeersveiligheid. Bij werkgevers zelf gaat het vaak om zaken als modern werkgeverschap of besparen op parkeerkosten.”

Veel te winnen

Vanaf januari 2024 moeten werkgevers met meer dan 100 werknemers jaarlijks gegevens verstrekken over de woon-werk- en zakelijke ritten van hun werknemers. Dit is onderdeel van de 'het Besluit CO2-reductie werkgebonden personenmobiliteit'. In totaal vallen zo’n 1.800 bedrijven in heel Noord-Holland en Flevoland onder deze regeling. Inmiddels hebben Aarts en zijn collega’s voor 300 bedrijven iets kunnen betekenen, maar een groot deel moet Breikers dus nog bereiken. “Voor ons ligt de uitdaging in het leggen van de contacten. De gemeenten kunnen hier een goede rol in spelen, door bedrijven te tippen over de hulp die wij kunnen bieden.”

De werkgeversaanpak is in het palet van maatregelen een kosteneffectieve maatregel. Aarts: “Eigenlijk zijn wij te goedkoop. Wij zijn altijd blijven meten wat onze impact is en die is groot. Die 300 geholpen bedrijven zijn goed voor zo’n 13.000 spitsmijdingen per dag, met een budget waar je 150 meter snelweg voor kunt aanleggen.”

Randvoorwaarden op orde

Het gaat over meer dan gedrag. Zo geeft Ruiter aan dat veel kantoren helemaal niet zijn ingericht op fietsers, doordat bijvoorbeeld een adequate fietsenstalling ontbreekt. “Wij hebben vorig jaar een onderzoek naar ‘last mile’-oplossingen gedaan. Hierbij hebben we op 3 plekken elektrische fietsen neergezet als overbrugging voor de laatste kilometers van het station naar de werkplek. Station Beverwijk had als enige een bewaakte fietsenstalling en dat was dus ook de enige plek waar geen fietsen werden gestolen.” 

Er zijn dus niet alleen maar extra subsidiemaatregelen nodig, maar ook randvoorwaarden waar echt aan moet worden voldaan voordat überhaupt effectieve maatregelen mogelijk zijn.

Perverse prikkels

Op de vraag wat er nodig is aan financiële regelingen, antwoordt Aarts zonder aarzelen: “Schrap die bijtelling voor een leasefiets. Wat levert dat de schatkist op? Dan toont iemand het gewenste gedrag, maar wordt hij bestraft met een boete. Zeker als het gaat om € 250 per jaar, kost het innen meer dan dat het oplevert. Het is in die zin ook een perverse prikkel. Je moet fietsen fiscaal aantrekkelijker maken. Bij elektrische auto’s zijn er miljarden ingegaan, maar als iedereen elektrisch gaat rijden, lossen we de problemen niet op.” 

Ook vinden werkgevers soms dat duurzame mobiliteit niets extra’s mag kosten. “Dan vraag ik altijd”, zegt Aarts. “Maar mag het wel wat opleveren?”

Thuiswerken als inkoppertje

Een veilige infrastructuur is een andere randvoorwaarde voor een succesvolle gedragsaanpak. Nick ziet met name kansen op bedrijventerreinen. “Die boodschap geef ik vaak aan de gemeente en regio. Want de fietsinfrastructuur is echt heel erg mooi in Nederland, maar niet op bedrijventerreinen.”

Volgens Aarts wordt het potentieel van thuiswerken onderschat. “De hoeveelheid bespaarde kilometers en dus ook de bespaarde CO2 is groot. Wij hebben een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) laten maken voor als iedereen in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) 1 dag extra thuiswerkt. Daaruit kwam dat dit € 600 miljoen oplevert. Wat mij betreft is dat een inkoppertje.”

Kijk voor meer informatie op www.wijzijnbreikers.nl of www.ijmondbereikbaar.nl.

Financiering

Vanuit de overheid zijn de volgende subsidieregelingen beschikbaar voor het fiscaal stimuleren van fietsen: fiets van de zaak, werkkostenregeling en fietskilometervergoeding.

Een fiets van de zaak maakt het mogelijk om een (elektrische) fiets of een speedpedelec te gebruiken voor woon-werkverkeer. De werknemer hoeft niet zelf een fiets te kopen en mag de fiets fiscaal gezien onbeperkt privé gebruiken. De werkgever betaalt de fiets en meestal ook de kosten voor onderhoud en reparatie. Wel krijgt de werknemer te maken met een bijtelling bij het salaris. Uiteindelijk betaalt de werknemer daardoor enkele euro’s per maand extra belasting.
 
Via de werkkostenregeling mag een werkgever onbelaste vergoedingen aan werknemers geven. Het totaalbedrag moet wel binnen de vrije ruimte blijven. Deze is tijdelijk 3% tot een loonsom van € 400.000 in 2023 en wordt vanaf 2024 1,92% tot een loonsom van € 400.000. Werkgevers kunnen een belastingvrije kilometervergoeding ter beschikking stellen van € 0,21 per kilometer. Hierbij maakt het niet uit welk vervoersmiddel wordt gebruikt, ook fietsen vallen hieronder.

Op de website van het Regionaal Mobiliteitsprogramma staat op de pagina Financiering meer informatie over deze en andere financiële regelingen om duurzame mobiliteitsmaatregelen sneller te ontwikkelen en uit te voeren.